Πίνακας Περιεχομένων
Εισαγωγή
Υπερθυρεοειδισμός – πώς αξιολογείται η βαρύτητα της νόσου; Σημασία στην πράξη.- O υπερθυρεοειδισμός είναι μία ενδοκρινοπάθεια που χαρακτηρίζεται από αυξημένη σύνθεση και έκκριση θυρεοειδικών ορμονών από τον θυρεοειδή. Ο υπερθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα θυρεοτροπίνης ορού (TSH) και αυξημένα επίπεδα τριιωδοθυρονίνης (Τ3) ή/και ελεύθερης θυροξίνης (free T4). Οι θυρεοειδικές ορμόνες επηρεάζουν πρακτικά όλα τα οργανικά συστήματα και τους ιστούς του ανθρωπίνου σώματος. Κατά συνέπεια, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να συνοδεύεται από ένα ευρύ φάσμα κλινικών εκδηλώσεων. Η βαρύτητα των κλινικών αυτών εκδηλώσεων ποικίλλει.
Υπερθυρεοειδισμός – Αδρή ταξινόμηση ανάλογα με τη βαρύτητα των εκδηλώσεων της νόσου
Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να συνοδεύεται από τις κλασικές κλινικές εκδηλώσεις της νόσου και σε αυτή την περίπτωση χαρακτηρίζεται σαν ‘κλινικός’ (κλινικά εμφανής, overt) υπερθυρεοειδισμός. O κλινικός υπερθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα TSH (συνήθως μη ανιχνεύσιμα) και από αυξημένα επίπεδα Τ3 ή/και ελεύθερης Τ4.
Σε άλλες περιπτώσεις οι κλινικές εκδηλώσεις μπορεί να μην είναι άμεσα εμφανείς και σε αυτή την περίπτωση ο υπερθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται σαν ‘υποκλινικός’. Ο υποκλινικός υπερθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από χαμηλά ή μη ανιχνεύσιμα επίπεδα TSH, με φυσιολογικά όμως επίπεδα Τ3 και ελεύθερης Τ4.
Υπερθυρεοειδισμός – αξιολόγηση της βαρύτητας και σημασία στην πράξη
Η αναγνώριση της βαρύτητας του υπερθυρεοειδισμού έχει πρακτική σημασία καθώς αποτελεί σημαντική παράμετρο στον σχεδιασμό της θεραπευτικής τακτικής για την αντιμετώπιση της νόσου.
Γενικά, ο υποκλινικός υπερθυρεοειδισμός θεωρείται σαν μία πιο ελαφρά μορφή της νόσου.
Θα περίμενε κανείς ότι στον υπερθυρεοειδισμό η βαρύτητα της νόσου θα εξαρτώνταν από τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών. Δηλαδή θα περίμενε ότι όσο πιο ψηλές θα ήταν οι τιμές των Τ3 / free T4 τόσο μεγαλύτερη θα ήταν η βαρύτητα της νόσου. Εντούτοις, έχει αποδειχθεί ότι αυτό δεν ισχύει.
Ηλικία
Η βαρύτητα των κλινικών εκδηλώσεων του υπερθυρεοειδισμού αυξάνεται με την ηλικία του ασθενούς
Υπερθυρεοειδισμός – Εκδηλώσεις από το καρδιαγγειακό
Οι εκδηλώσεις από το καρδιαγγειακό αποτελούν σημαντική παράμετρο για την αξιολόγηση της βαρύτητας του υπερθυρεοειδισμού. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να γίνεται λεπτομερής έλεγχος της καρδιαγγειακής λειτουργίας, ιδιαίτερα στα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα. Ο έλεγχος αυτός πιθανότατα θα χρειαστεί να περιλαμβάνει:
- Μέτρηση καρδιακού ρυθμού και αρτηριακής πίεσης
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα
- Ηχοκαρδιογράφημα
- Holter ρυθμού
- Σπινθηρογράφημα αιμάτωσης μυοκαρδίου
Η ανάγκη για τον έλεγχο της καρδιαγγειακής λειτουργίας δεν θα πρέπει να καθυστερεί την έναρξη κάποιων θεραπευτικών μέτρων. Εκτός από την χορήγηση β-αναστολέων, είναι δυνατόν να απαιτηθεί και κάποια θεραπεία για την αντιμετώπιση τυχόν συνυπάρχουσας ισχαιμίας του μυοκαρδίου, συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας ή αρρυθμιών (συνήθως κολπικών). Σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή θα χρειαστεί η χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής.
Υπερθυρεοειδισμός και βαθμός διόγκωσης θυρεοειδούς – πιεστικά φαινόμενα
Η σημαντική αύξηση του μεγέθους του θυρεοειδούς, συνήθως σε ασθενείς με συνυπάρχοντες όζους πολυοζώδης τοξική βρογχοκήλη μπορεί επίσης να ευθύνεται για κάποια από τα συμπτώματα που καθορίζουν την βαρύτητα της νόσου.
Συνήθως πρόκειται για πιεστικά φαινόμενα από την τραχεία, που μπορεί να εκδηλωθούν με δύσπνοια και εισπνευστικό συριγμό.
Σπανιότερα και όσο σταδιακά αυξάνεται το μέγεθος του θυρεοειδούς, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν ευμεγέθεις όζοι στην οπίσθια επιφάνεια των λοβών, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα από πίεση του οισοφάγου (δυσκαταποσία).
Υπερθυρεοειδισμός και θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια
Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια (ή θυρεοτοξική οφθαλμοπάθεια) είναι φλεγμονώδης νόσος που αναπτύσσεται στον οφθαλμικό κόγχο και έχει σαν αποτέλεσμα αρχικά τον απλό εξόφθαλμο, που σταδιακά μπορεί να επιπλακεί με περισσότερο σύνθετες διαταραχές από τον οφθαλμό (π.χ. απόκλιση των δύο βολβών με διπλωπία). Η βαριά θυρεοτοξική οφθαλμοπάθεια χαρακτηρίζει τη βαριά μορφή της νόσου Graves’ (διάχυτη τοξική βρογχοκήλη).
Υπερθυρεοειδισμός – άλλες κλινικές εκδηλώσεις
Όλοι οι ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό θα πρέπει να υποβάλλονται σε λεπτομερή κλινικό έλεγχο που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μέτρηση σωματικού βάρους, μέτρηση αναπνευστικής συχνότητας, ψηλάφηση θυρεοειδούς, έλεγχο για την παρουσία περιφερικού οιδήματος ή προκνημιαίου μυξοιδήματος. Η παρουσία των κλινικών αυτών εκδηλώσεων επίσης αποτελεί στοιχείο αξιολόγησης της βαρύτητας της νόσου.
Σχόλια
Είναι αυτονόητη η αξία της αναγνώρισης της βαρύτητας της νόσου στους ασθενείς με διάγνωση ‘υπερθυρεοειδισμός’. Οι ασθενείς με βαριά μορφή της νόσου, όπως αυτή καθορίζεται κυρίως με βάση τις κλινικές της εκδηλώσεις (βλ. παραπάνω) απαιτούν μία περισσότερο επιθετική θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου, με στόχο την οριστική λύση του προβλήματος του ασθενούς.
Παράλληλα, κάποιες συγκεκριμένες επιπλοκές απαιτούν και την αντίστοιχη θεραπευτική αντιμετώπιση, ασχέτως της αντιμετώπισης του υπερθυρεοειδισμού. Για παράδειγμα, οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή θα πρέπει να λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή. Παράλληλα, η βαριά μορφή της νόσου έχει σημασία και για τον χρονικό σχεδιασμό της θεραπευτικής αντιμετώπισης. Ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση επίσπευσης της θυρεοειδεκτομής σε βαριές μορφές της νόσου, μετά από μία προσπάθεια ρύθμισης της θυρεοειδικής λειτουργίας με φαρμακευτική αγωγή. Στις περιπτώσεις αυτές είναι αναγκαία η στενή συνεργασία του ενδοκρινολόγου με τον χειρουργό ενδοκρινών αδένων, έτσι ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη θεραπευτική αντιμετώπισή του.
Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η θυρεοειδεκτομή στον υπερθυρεοειδισμό είναι για πολλούς λόγους τεχνικά δυσκολότερη σε σχέση με την θυρεοειδεκτομή για άλλες ενδείξεις (π.χ. όζοι θυρεοειδούς). Για το λόγο αυτό είναι προτιμότερο να διενεργείται από εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί η νοσηρότητα της επέμβασης, αυξάνοντας παράλληλα και τα ποσοστά οριστικής ίασης του ασθενούς.
