Όζοι θυρεοειδούς, καρκίνος θυρεοειδούς, υπερηχογράφημα και αποτιτανώσεις (μικροαποτιτανώσεις / μακροαποτιτανώσεις)

Εισαγωγή

Όζοι θυρεοειδούς, καρκίνος θυρεοειδούς, υπερηχογράφημα και αποτιτανώσεις (μικροαποτιτανώσεις / μακροαποτιτανώσεις).- Οι όζοι θυρεοειδούς είναι ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα υγείας. Αν γίνει υπερηχογράφημα στο γενικό πληθυσμό εκτιμάται ότι όζοι – ποικίλου μεγέθους (από λίγα mm έως αρκετά cm) – θα βρεθούν σε ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 50 % έως 70 %. Καρκίνος θυρεοειδούς υποκρύπτεται σε ένα σημαντικό ποσοστό των όζων αυτών (5 – 8 %). Γίνεται έτσι εύκολα αντιληπτή η σημασία της έγκαιρης διάκρισης ενός καλοήθους από έναν κακοήθη όζο θυρεοειδούς (καρκίνος θυρεοειδούς).

Όζοι θυρεοειδούς – καρκίνος θυρεοειδούς – υπερηχογράφημα

Μία βασικότατη σήμερα διαγνωστική μέθοδος για να γίνει η διάκριση των καλοήθων από τους κακοήθεις όζους του θυρεοειδούς και να αναγνωριστεί τυχόν καρκίνος θυρεοειδούς σε έναν όζο είναι το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς.

Η βελτίωση της σύγχρονης υπερηχογραφίας καθιστά εξαιρετικά αξιόπιστο και λεπτομερή τον έλεγχο με το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς αδένα. Σήμερα είναι δυνατόν να απεικονιστούν ύποπτοι όζοι θυρεοειδούς ακόμη και πολύ μικρών διαστάσεων (διαμέτρου ελάχιστων mm).

Υπάρχουν συγκεκριμένα υπερηχογραφικά κριτήρια, βάσει των οποίων οι όζοι θυρεοειδούς κατατάσσονται σε κατηγορίες, ανάλογα με την πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς. Ένα τέτοιο σύστημα υπερηχογραφικής ταξινόμησης των όζων είναι το EU-TIRADS (European Thyroid Imaging and Reporting Data System) (βλ. προηγούμενη ανάρτηση).

Η κατάταξη αυτή γίνεται λαμβάνοντας υπόψη διάφορα δεδομένα από τον υπερηχογραφικό έλεγχο του θυρεοειδούς και ειδικότερα τους υπερηχογραφικούς χαρακτήρες των όζων θυρεοειδούς.

Αποτιτανώσεις (μακροαποτιτανώσεις και μικροαποτιτανώσεις)

Οι αποτιτανώσεις είναι ένα εύρημα που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν γίνεται υπερηχογραφικός έλεγχος του θυρεοειδούς. Διακρίνονται σε:

Μακροαποτιτανώσεις: Έχουν διάμετρο > 1 mm και συνοδεύονται συνήθως από ακουστική σκιά (δηλαδή πίσω από το ‘λευκό’ της αποτιτάνωσης υπάρχει ‘μαύρο’ λόγω της ‘σκιάς’ που δημιουργεί η μακροαποτιτάνωση λόγω παρεμπόδισης της μετάδοσης της δέσμης υπερήχων).
Μικροαποτιτανώσεις: Έχουν διάμετρο ~ 1 mm, είναι πολλαπλές και συνήθως συρρέουσες, με στρογγυλό σχήμα και χωρίς ακουστική σκιά. Αντιστοιχούν σε ψαμμώδη σωμάτια (psammoma bodies). Μπορεί να παρατηρηθούν σε συμπαγείς όζους ή στο συμπαγές συστατικό των μικτής υφής όζων.
Αποτιτάνωση ‘εν είδει κελύφους αυγού’ (egg shell calcification). Σε αυτή την περίπτωση παρατηρείται γραμμοειδής ‘επασβέστωση΄ που περιβάλλει τον όζο θυρεοειδούς, δίνοντας την εντύπωση διακριτού επασβεστωμένου τοιχώματος, ενώ παρατηρείται και συνοδός ακουστική σκιά.

Αποτιτανώσεις και η κλινική τους σημασία

Μακροαποτιτανώσεις. Οι μακροαποτιτανώσεις από μόνες τους δεν θεωρούνται εύρημα που να υποδηλώνει την πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς. Η παρουσία τους θα πρέπει να αξιολογείται λαμβάνοντας υπόψη και τους υπόλοιπους υπερηχογραφικούς χαρακτήρες του όζου. Βάσει των χαρακτήρων αυτών θα αποφασιστεί αν θα πρέπει να γίνει παρακέντηση του όζου με λεπτή βελόνη (FNA).
Μικροαποτιτανώσεις. Θεωρούνται εύρημα ιδιαίτερα ύποπτο για την παρουσία καρκίνου θυρεοειδούς, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με μακροαποτιτανώσεις.
Αποτιτάνωση εν είδει κελύφους αυγού. Γενικά δεν θεωρείται ότι αυξάνει την πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς, παρά μόνο όταν υπάρχει διάσπαση του ομαλού περιγράμματός του.

Σχόλιο

Στην παρούσα ανάρτηση περιγράφεται ένα μόνο εύρημα (οι αποτιτανώσεις) που έχει σημασία στην υπερηχογραφική διερεύνηση των όζων θυρεοειδούς. Υπάρχουν πολλά άλλα στοιχεία που θα πρέπει να λαμβάνονται πάντα υπόψη για να αξιολογηθεί η πιθανότητα να υπάρχει καρκίνος θυροειδούς σε έναν όζο. Γενικά, σε κάθε περίπτωση και ασχέτως διαμέτρου του όζου, όταν υπάρχει υπόνοια καρκίνου θυρεοειδούς θα πρέπει ο όζος αυτός να παρακεντάται (παρακέντηση με λεπτή βελόνη, FNA).

Η εμπειρία του ακτινολόγου που κάνει το υπερηχογράφημα έχει εν προκειμένω πολύ μεγάλη σημασία. Ο έμπειρος ακτινολόγος μπορεί να αναγνωρίσει και να αξιολογήσει τα υπερηχογραφικά ευρήματα, εκτιμώντας έτσι την πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι το υπερηχογράφημα είναι μία υποκειμενική εξέταση, εξαρτάται δηλαδή σε μεγάλο βαθμό από τον εξεταστή.

Για το λόγο αυτό η αντιμετώπιση του ασθενούς με όζο θυρεοειδούς θα πρέπει να γίνεται από ομάδα εξειδικευμένων γιατρών, με εμπειρία και ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις παθήσεις θυρεοειδούς, στην οποία κεντρικό ρόλο παίζει ο ενδοκρινολόγος, ο χειρουργός θυρεοειδούς, ο ακτινολόγος, ο κυτταρολόγος, ο παθολογοανατόμος και ο πυρηνικός γιατρός.