Ευμεγέθης κύστη παραθυρεοειδούς
Εισαγωγή
Κύστη παραθυρεοειδούς (ευμεγέθης) – μία εξαιρετικά σπάνια οντότητα στη χειρουργική παραθυρεοειδών. Με αφορμή ασθενή που αντιμετωπίσαμε πρόσφατα γίνεται μία σύντομη αναφορά στην οντότητα αυτή.
Παρουσίαση ασθενούς
Η ασθενής, ετών 61, προσήλθε για χειρουργική αντιμετώπιση ευμεγέθους κυστικού μορφώματος τραχήλου.
Απεικονιστικός έλεγχος
Στο υπερηχογράφημα απεικονίσθηκε στον κάτω πόλο του αριστερού λοβού ευμέγεθες δίχωρο κυστικό μόρφωμα. Έχει ομαλά και σαφή όρια, λεπτό τοίχωμα, χωρίς αγγείωση, διαστάσεων 40 x 24 x 19 mm. Στο θυρεοειδικό παρέγχυμα παρατηρείται εικόνα μικροπολυοζώδους βρογχοκήλης. Δεν απεικονίσθηκαν παθολογικά διογκωμένοι τραχηλικοί λεμφαδένες.
Εργαστηριακός έλεγχος
Η ασθενής ήταν ευθυρεοειδική. Οι τιμές ασβεστίου και παραθορμόνης ήταν εντός των φυσιολογικών ορίων.
Παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA)
Πριν την παραπομπή της για επέμβαση, η ασθενής υποβλήθηκε σε υπερηχογραφικά κατευθυνόμενη παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA). Η κυτταρολογική εξέταση μετά παρακέντηση (FNA) του κυστικού όζου έδειξε υποκυτταρικό υλικό ανεπαρκές προς στήριξη ασφαλούς κυτταρολογικής εξέτασης (Bethesda I). Δεν είχε εντούτοις σταλεί υλικό για μέτρηση παραθορμόνης στο ενδοκυστικό υγρό.
Σημειώνεται ότι μετά την αναρρόφηση του περιεχομένου της κύστης το μέγεθος αυτής μειώθηκε σημαντικά. Σύντομα όμως η κύστη υποτροπίασε.
Χειρουργική επέμβαση
Η ασθενής υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση μέσω εγκάρσιας τραχηλικής τομής. Κατά την επέμβαση διαπιστώνεται η παρουσία ευμεγέθους κυστικού μορφώματος, που δίνει την εντύπωση ότι συνέχεται με τον κάτω πόλο του αριστερού λοβού του θυρεοειδούς. Το μόρφωμα καταδύεται εν μέρει οπισθοστερνικά, ερχόμενο σε επαφή προς τα πίσω με τον οισοφάγο. Κατά την επέμβαση γίνεται ολική θυρεοειδεκτομή (λόγω της συνυπάρχουσας μικροπολυοζώδους βρογχοκήλης), με συναφαίρεση (en bloc με τον αριστερό λοβό) και του ευμεγέθους κυστικού μορφώματος.
Η επέμβαση εξελίχθηκε ομαλά.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της επέμβασης οπτική αναγνώριση και προστασία των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων άμφω και των παραθυρεοειδών (άνω, αριστερά και δεξιά).
Μετεγχειρητική πορεία
Η ασθενής ανέχθηκε καλά την επέμβαση και ανένηψε ομαλά.
Η μετεγχειρητική της πορεία ήταν ομαλή και η ασθενής εξήλθε της κλινικής την 1η μετεγχειρητική ημέρα σε καλή γενική κατάσταση.
Ιστολογική εξέταση
Η ιστολογική εξέταση έδειξε αλλοιώσεις πολυοζώδους βρογχοκήλης, με εστιακή κυστική εκφύλιση και κοκκιωματώδη θυρεοειδίτιδα. Το κυστικό μόρφωμα αντιστοιχεί σε μη λειτουργική κύστη παραθυρεοειδούς. Η κύστη επενδύεται από κυβοειδές επιθήλιο με νησίδες παραθυρεοειδικού ιστού.
Κύστη παραθυρεοειδούς
Σχόλια
Συχνότητα – εντόπιση
Οι κύστεις παραθυρεοειδούς είναι εξαιρετικά σπάνιες βλάβες και απαντώνται εξαιρετικά σπάνια στη χειρουργική των παραθυρεοειδών. Στη διεθνή βιβλιογραφία έχουν περιγραφεί περίπου 300 περιστατικά. Παρατηρούνται συνηθέστερα σε γυναίκες και αναπτύσσονται κυρίως παρά τον κάτω πόλο του αριστερού λοβού (όπως στις δύο περιπτώσεις που αντιμετωπίσαμε και παρουσιάσθηκαν παραπάνω). Σπάνια μπορεί να αναπτυχθούν στο μεσοθωράκιο.
Λειτουργικότητα – συμπτωματολογία
Η κύστη παραθυρεοειδούς μπορεί να παράγει παραθορμόνη (σε ποσοστό < 10 %), λειτουργική κύστη παραθυρεοειδούς), συνηθέστερα όμως είναι μη λειτουργική. Οι μη λειτουργική κύστη παραθυρεοειδούς είναι συνηθέστερες στις γυναίκες παρά στους άνδρες (2.5 / 1). Αντίθετα, η λειτουργική κύστη παραθυρεοειδούς είναι συνηθέστερη στους άνδρες παρά στις γυναίκες (1.6 / 1).
Συνήθως δεν συνοδεύονται από συμπτώματα. Εντούτοις όταν το μέγεθός τους αυξηθεί (> 3 – 4 cm, όπως στην δεύτερη ασθενή μας) μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα από πίεση παρακειμένων οργάνων (δύσπνοια, δυσφαγία / οδυνοφαγία) ή πόνος. Στις λειτουργικές κύστεις παραθυρεοειδούς μπορεί να εμφανιστούν οι κλινικές εκδηλώσεις του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού
Διάγνωση
Λόγω σπανιότητας, η διάγνωση (κύστη παραθυρεοειδούς) σπάνια τίθεται προεγχειρητικά, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μη λειτουργικές κύστεις παραθυρεοειδούς. Ο απεικονιστικός έλεγχος αναδεικνύει το κυστικό μόρφωμα, χωρίς όμως να είναι εύκολη η διαφοροδιάγνωση από τα λοιπά κυστικά μορφώματα τραχήλου. Η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA ) μπορεί να είναι διαγνωστική μόνον αν μετρηθεί η παραθορμόνη στο ενδοκυστικό υγρό που αναρροφάται. Τα επίπεδα παραθορμόνης πάντα είναι αυξημένα στις κύστεις παραθυρεοειδούς (υψηλότερα όταν πρόκειται για λειτουργικές κύστεις) σε σχέση με τα επίπεδα παραθορμόνης στο αίμα. Η κυτταρολογική δεν βοηθά (ακυτταρικό υγρό).
Αντιμετώπιση
Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει την παρακέντηση / αναρρόφηση του περιεχομένου της κύστης. Σχεδόν πάντα όμως η κύστη παραθυρεοειδούς υποτροπιάζει στη συνέχεια. Για το λόγο αυτό μπορεί να επιχειρηθεί η ενδοκυστική έγχυση (μετά από την αναρρόφηση του ενδοκυστικού υγρού) ενός διαλύματος σκληρυντικής ουσίας (π.χ. αλκοόλης).
Η χειρουργική εκτομή αποτελεί τη ριζική θεραπευτική αντιμετώπιση, με την οποία συνήθως επιτυγχάνεται και η οριστική ακριβής διάγνωση. Χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται όταν:
- υπάρχουν συμπτώματα (σπάνια),
- υπάρχουν αμφιβολίες για την ακριβή διάγνωση
- υπάρχει υπερπαραθυρεοειδισμός
- υπάρχουν αισθητικοί λόγοι (σε ευμεγέθη κύστη παραθυρεοειδούς)
- όταν αποτύχει η συντηρητική αντιμετώπιση (βλ. παραπάνω).
Συχνά η αφαίρεση η κύστη παραθυρεοειδούς αφαιρείται ταυτόχρονα με θυρεοειδεκτομή λόγω συνυπάρχουσας θυρεοειδοπάθειας (όπως και στις δύο περιπτώσεις των ασθενών μας που παρουσιάσθηκαν παραπάνω).
