Πίνακας Περιεχομένων

Όζος θυρεοειδούς και PET-CT scan (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων): σημασία των ευρημάτων

Εισαγωγή

Οι όζοι θυρεοειδούς απαντώνται πολύ συχνά στο γενικό πληθυσμό. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο σήμερα, με την ευρεία χρήση των σύγχρονων μεθόδων απεικόνισης, ανακαλύπτονται πολύ συχνά όζοι θυρεοειδούς. Σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις, η απεικόνιση («ακτινολογικές εξετάσεις») γίνεται για άλλους λόγους, οπότε οι όζοι θυρεοειδούς ανακαλύπτονται σαν τυχαίο εύρημα. Η πιο συχνή μέθοδος για την απεικόνιση του τραχήλου και με την οποία ανακαλύπτονται όζοι θυρεοειδούς είναι το υπερηχογράφημα που στο σενάριο αυτό γίνεται για άλλο λόγο (π.χ. για έλεγχο καρωτίδων). ‘Άλλο ένα συνηθισμένο σενάριο είναι η αξονική τομογραφία θώρακος που γίνεται για έλεγχο των πνευμόνων όπου στις κατώτερες τομές του τραχήλου μπορεί να διαγνωσθεί όζος ή διόγκωση του θυρεοειδούς, που μάλιστα μπορεί να καταδύεται στο μεσοθωράκιο.

Τι είναι η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET-CT scan)

Η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων ή ποζιτρονική τομογραφία (PET-CT scan) είναι μία άλλη απεικονιστική μέθοδος, η οποία χρησιμοποιείται όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια, κυρίως στη διερεύνηση των ασθενών με κακοήθεις νεοπλασματικές παθήσεις.

Στην ποζιτρονική τομογραφία χρησιμοποιείται ένα ραδιοφάρμακο, συνήθως η FDG (σεσημασμένη με ραδιενεργό φθόριο [F-18] φλουοροδεοξυγλυκόζη). Χορηγούμενη η FDG ακολουθεί το μεταβολικό μονοπάτι της γλυκόζης.

Η γενική αρχή της χρήσης της FDG στους ογκολογικούς ασθενείς βασίζεται στο γεγονός ότι τα καρκινικά (νεοπλασματικά) κύτταρα προσλαμβάνουν και μεταβολίζουν το ραδιοφάρμακο σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τους πέριξ υγιείς ιστούς. Υπάρχει έτσι η δυνατότητα ‘λειτουργικής’ (βιολογικής/μεταβολικής) απεικόνισης.

Παρά το ότι η διακριτική ικανότητα του PET scan είναι μικρότερη σε σχέση με την CT (ή/και την MRI), το ραδιοφάρμακο που χρησιμοποιείται στο ΡΕΤ scan προσλαμβάνεται εκλεκτικά από τους περισσότερο μεταβολικά ενεργούς ιστούς (όπως είναι οι καρκινικοί ιστοί, όπου τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται με ταχύτερο ρυθμό).

Όζος θυρεοειδούς και PET-CT scan-Πόσο συχνό είναι το πρόβλημα με τον θυρεοειδή?

Και στην πράξη έχουμε αντιμετωπίσει ασθενείς με ιστορικό καρκίνου σε άλλα όργανα (π.χ. παχέος εντέρου, μαστού κλπ.) οι οποίοι στα πλαίσια της παρακολούθησής τους για πιθανή υποτροπή της νόσου υποβλήθηκαν σε τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων. Το τυχαίο αυτό εύρημα συναντάται όλο και πιο συχνά, καθώς το PET-CT scan έχει πλέον ενσωματωθεί στη διαγνωστική «φαρέτρα» των ογκολόγων.

Στην περίπτωση αυτή, ο όζος θυρεοειδούς που ανακαλύπτεται σαν τυχαίο εύρημα είναι πιο πιθανό να υποκρύπτει καρκίνο θυρεοειδούς σε σχέση με τον όζο θυρεοειδούς που ανακαλύπτεται τυχαία στο υπερηχογράφημα.

Όζος θυρεοειδούς και PET-CT scan-Πόσο πιθανός είναι ο καρκίνος θυρεοειδούς σε αυτό το σενάριο?

H σχετική πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου από την απεικονιζόμενη βλάβη [τιμή SUV (*), βλ. στο τέλος της ανάρτησης για τον ορισμό της] είναι μία σημαντική παράμετρος που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Όσο μεγαλύτερη η SUV τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς, χωρίς εντούτοις να υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο όριο (‘κατώφλι’) που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαφοροδιάγνωση του καλοήθους από τον κακοήθη όζο.

Επίσης, το τρόπος καθήλωσης του ραδιοφαρμάκου έχει σημασία: η διάχυτη πρόσληψή του από το θυρεοειδικό ιστό είναι ενδεικτική καλοήθους νόσου, ενώ αντίθετα η εστιακή καθήλωσή του στο θυρεοειδή συνδυάζεται με την ύπαρξη καρκίνου θυρεοειδούς (κακοήθους όζου) σε υψηλό ποσοστό των ασθενών (30 – 50 %).

Δεν υπάρχουν κλινικά χαρακτηριστικά (όπως ηλικία, φύλο, μέγεθος βλάβης) που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιόπιστη αξιολόγηση της πιθανότητας ύπαρξης καρκίνου σε έναν όζο θυρεοειδούς που ανακαλύπτεται τυχαία σε PET scan.

(*) SUV= πηλικον της συγκέντρωσης ραδιενέργειας (Bq/gr ιστού) προς την χορηγηθείσα δόση (Bq/ βάρος σώματος [gr])

Σημειώνεται ότι το PET-CT scan συνδυάζει την τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων και την αξονική τομογραφία. Ο συνδυασμός αυτός προσφέρει τη δυνατότητα μορφολογικής και ταυτόχρονα λειτουργικής (βιολογικής/μεταβολικής) χαρτογράφησης σε μία μόνο εξέταση.

Παράλληλα, υπάρχει η δυνατότητα σύνθεσης εικόνων σε τρία επίπεδα με μεγάλη διακριτική ικανότητα. Το PET / CT scan συνδυάζει τα σημαντικά πλεονεκτήματα των δύο μεθόδων απεικόνισης.