Skip to main content
search

Υπερθυρεοειδισμός: Άλλες Αιτίες πέραν της Νόσου Graves

H νόσος Graves (βλ. ξεχωριστή ενότητα) αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία υπερθυρεοειδισμού. Παρά ταύτα, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να οφείλεται και σε διάφορες άλλες αιτίες, που παρουσιάζονται παρακάτω.

Γεώργιος Σακοράφας MD, PhD

Χειρουργός Θυρεοειδούς / Ενδοκρινών Αδένων – Γενικός Χειρουργός

Α. Πολυοζώδης Τοξική Βρογχοκήλη

Στην περίπτωση της πολυοζώδους τοξικής βρογχοκήλης, ο θυρεοειδής που υπερλειτουργεί παρουσιάζει ετερογένεια της δομής του με παρουσία πολλαπλών όζων και αύξηση του μεγέθους του. Η θεραπεία της είναι κατά βάση χειρουργική (ολική θυρεοειδεκτομή).

Ενδείξεις επέμβασης είναι:

  • Η αποτυχία ελέγχου του υπερθυρεοειδισμού με φαρμακευτική αγωγή
  • Το μεγάλο μέγεθος του θυρεοειδούς
  • Η παρουσία συμπτωμάτων
  • Η υποψία ή η διάγνωση καρκίνου θυρεοειδούς
  • Η συνύπαρξη πάθησης παραθυρεοειδών
  • Εμφανής διόγκωση του θυρεοειδούς που δημιουργεί αισθητικό πρόβλημα στον ασθενή
  • Η κατάδυση του θυρεοειδούς στο μεσοθωράκιο κλπ.

Γενικά, η φαρμακευτική αγωγή είναι λιγότερο αποτελεσματική στην ΠΤΒ σε σχέση με τη νόσο Graves.

Β. Τοξικό Αδένωμα

Το τοξικό αδένωμα είναι ένας υπερλειτουργικός μονήρης όζος θυρεοειδούς, δηλαδή ένας όζος που υπερλειτουργεί και παράγει αυξημένες ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών, με αποτέλεσμα την εμφάνιση υπερθυρεοειδισμού («εστιακή» υπερλειτουργία του θυρεοειδούς). Η αυξημένη αυτή λειτουργική δραστηριότητα (υπερλειτουργία) του θυρεοειδούς δεν ελέγχεται από τους φυσιολογικούς ρυθμιστικούς μηχανισμούς του οργανισμού (TSH). Η αυξημένη λειτουργική δραστηριότητα του τοξικού αδενώματος έχει σαν αποτέλεσμα την καταστολή της λειτουργίας του υπολοίπου θυρεοειδικού παρεγχύματος (ιστού).

Όσον αφορά τη θεραπεία του τοξικού αδενώματος, αρχικά χορηγούνται αντιθυρεοειδικά φάρμακα για τον έλεγχο του υπερθυρεοειδισμού, πράγμα απαραίτητο και εν όψει τυχόν χειρουργικής επέμβασης για την αντιμετώπιση του τοξικού αδενώματος.

Χειρουργική επέμβαση θα απαιτηθεί με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Σε γενικές γραμμές, χειρουργική αντιμετώπιση (θυρεοειδεκτομή) χρειάζεται συχνότερα σε ασθενείς με τοξικό αδένωμα παρά με διάχυτη τοξική βρογχοκήλη (νόσο Graves). Οι επιλογές στην χειρουργική αντιμετώπιση του τοξικού αδενώματος περιλαμβάνουν την λοβεκτομή με συναφαίρεση του ισθμού του θυρεοειδούς (ισθμεκτομή) και την ολική θυρεοειδεκτομή. Η λοβεκτομή με ισθμεκτομή είναι μία λογική επιλογή όταν ο ετερόπλευρος λοβός του θυρεοειδούς είναι υγιής. Αντίθετα, η ολική θυρεοειδεκτομή επιβάλλεται όταν συνυπάρχουν βλάβες (π.χ. όζοι) και στον άλλο λοβό του θυρεοειδούς ή όταν υπάρχει υποψία ή διάγνωση καρκίνου θυρεοειδούς. Η επιλογή γίνεται πριν την χειρουργική επέμβαση με βάση τα ευρήματα του λεπτομερούς προεγχειρητικού ελέγχου.

Η θυρεοειδεκτομή προσφέρει άμεση και οριστική λύση στο πρόβλημα του ασθενούς. Θα πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση από εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς, ο οποίος θα πρέπει να είναι σε θέση να:

  • Καθορίσει την ένδειξη για θυρεοειδεκτομή.
  • Επιλέξει την ενδεικνυόμενη ανά περίπτωση έκταση θυρεοειδεκτομής.
  • Εκτελέσει την επέμβαση με την μέγιστη δυνατή ασφάλεια, επιλύοντας άμεσα και οριστικά το πρόβλημα του ασθενούς.

Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο είναι μία άλλη θεραπευτική επιλογή.

Γ. Ιατρογενής Υπερθυρεοειδισμός

Με τον όρο «ιατρογενής υπερθυρεοειδισμός» περιγράφεται ο υπερθυρεοειδισμός που οφείλεται σε κάποια ιατρική πράξη. Συνηθέστερη αιτία ιατρογενούς υπερθυρεοειδισμού είναι η χορήγηση σε αυξημένες δόσεις θυροξίνης. Όπως είναι γνωστό η θυροξίνη (λεβοθυροξίνη) χορηγείται από το στόμα για διάφορους λόγους, όπως για την θεραπεία του υποθυρεοειδισμού ή για την υποκατάσταση της λειτουργίας του θυρεοειδούς σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση (θυρεοειδεκτομή) ή σε θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο. Η ρύθμιση της δόσης θυροξίνης που χορηγείται από το στόμα θα πρέπει να γίνεται από τον θεράποντα ενδοκρινολόγο, έτσι ώστε τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα να βρίσκονται εντός των φυσιολογικών ορίων. Με τον τρόπο αυτό ο ασθενής είναι «ευθυρεοειδικός». Αν όμως, για οποιοδήποτε λόγο, χορηγηθεί δόση θυροξίνης μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται ο ασθενής ώστε να είναι ευθυρεοειδικός, τότε ο ασθενής καθίσταται υπερθυρεοειδικός (ιατρογενής υπερθυρεοειδισμός). Για το λόγο αυτό αυτό ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθεί τις οδηγίες του ενδοκρινολόγου του και να υποβάλλεται ανά διαστήματα σε έλεγχο για τη σωστή ρύθμιση της δόσης της χορηγούμενης θυροξίνης.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο ελεγχόμενος υπερθυρεοειδισμός είναι επιθυμητός σε ασθενείς με ιστορικό καρκίνου θυρεοειδούς που έχουν υποβληθεί στην κατάλληλη θεραπεία (θυρεοειδεκτομή με ή χωρίς συμπληρωματική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο). Στους ασθενείς αυτούς χορηγείται συνήθως μεγαλύτερη δόση θυροξίνης σε σχέση με την δόση που χορηγείται στους ασθενείς μετά θυρεοειδεκτομή για καλοήθη πάθηση. Στόχος της τακτικής αυτής είναι η πρόκληση ελεγχόμενου υπερθυρεοειδισμού ώστε να κατασταλεί η έκκριση της TSH που διεγείρει τα θυρεοειδικά (και τα καρκινικά) κύτταρα. Για το λόγο αυτό η θεραπεία αυτή χαρακτηρίζεται σαν «θεραπεία καταστολής» (σε αντιδιαστολή με τη «θεραπεία υποκατάστασης» που χορηγείται μετά θυρεοειδεκτομή σε ασθενείς με καλοήθεις παθήσεις του θυρεοειδούς).

Δ. Φλεγμονές του Θυρεοειδούς

Οι φλεγμονές του θυρεοειδούς (θυρεοειδίτιδες) μπορεί να έχουν σαν αποτέλεσμα την αποδέσμευση στην κυκλοφορία του αίματος μεγάλων ποσοτήτων θυρεοειδικών ορμονών, ιδιαίτερα στην αρχική φάση της διαδρομής τους. Αυτό προκύπτει σαν αποτέλεσμα καταστροφής των θυλακίων του θυρεοειδούς λόγω της φλεγμονής που μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια (βλ. ξεχωριστή ενότητα).

Ε. Προκλητός Υπερθυρεοειδισμός

Πρόκειται για ένα πρόβλημα που προκαλεί ο ίδιος ο ασθενής με στόχο να προσελκύσει την προσοχή των ατόμων του περιβάλλοντός του. Συνηθέστατα στις περιπτώσεις αυτές υποκρύπτονται ψυχολογικά προβλήματα και ο ασθενής λαμβάνει αυξημένες δόσεις θυροξίνης από το στόμα, ώστε να εμφανίσει τα προβλήματα του υπερθυρεοειδισμού, έτσι ώστε να γίνει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος στο άμεσο κοινωνικό του περιβάλλον. Στις περιπτώσεις αυτές επιβάλλεται η συνεργασία του ενδοκρινολόγου με ψυχίατρο ή ψυχολόγο.

ΣΤ. Παθήσεις Ανωτέρων Κέντρων που Ελέγχουν τη Λειτουργία του Θυρεοειδούς (Υποθάλαμος / Υπόφυση)

Στις σπάνιες αυτές περιπτώσεις ο υπερθυρεοειδισμός δεν οφείλεται σε πάθηση του θυρεοειδούς, αλλά σε παθολογική διέγερση αυτού από ανώτερα (στην ρυθμιστική αλυσίδα) κέντρα (υποθάλαμος / υπόφυση), λόγω κάποιας πάθησης αυτών (π.χ. όγκος).

Αριθμοί Επεμβάσεων έως 30/6/24

3497

Θυρεοειδεκτομές

746

Λεμφαδενικοί Καθαρισμοί

456

Παραθυρεοειδεκτομές
ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ