Υποασβεστιαιμία μετά θυρεοειδεκτομή – βασικές γνώσεις με 1 ματιά

Υποασβεστιαιμία μετά θυρεοειδεκτομή – βασικές γνώσεις με 1 ματιά

 

Εισαγωγή

Η θυρεοειδεκτομή είναι μία από τις πιο συχνές επεμβάσεις ενδοκρινών αδένων. Η επέμβαση είναι ασφαλής, παρά ταύτα σε ένα ποσοστό των ασθενών μπορεί να εμφανιστούν μετεγχειρητικά κάποιες κλινικές εκδηλώσεις που μπορεί να θορυβήσουν τον ασθενή. Η υποασβεστιαιμία (ΥΑ) είναι μία από αυτές.

 

 

Τι είναι η μετά θυρεοειδεκτομή υποασβεστιαιμία και πώς διακρίνεται?

Η ΥΑ χαρακτηρίζεται από μείωση των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα, σε επίπεδα κάτωθεν των κάτω φυσιολογικών ορίων. Συνηθέστατα εμφανίζεται μέσα στις 24 – 72 ώρες μετά την θυρεοειδεκτομή.

Η βαρύτητα και η διάρκεια της ΥΑ μπορεί να ποικίλουν. Έτσι η ΥΑ μπορεί να κυμαίνεται όσον αφορά την βαρύτητά της από ελαφρά έως βαριά και όσον αφορά την διάρκειά της σε παροδική (συνήθης) και σε μόνιμη (σπάνια).

Η μετά θυρεοειδεκτομή ΥΑ διακρίνεται επίσης σε βιοχημική και σε κλινική.

• Η βιοχημική ΥΑ διαγιγνώσκεται μόνο με μέτρηση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα και δεν συνοδεύεται από συμπτώματα. Με άλλα λόγια η βιοχημική ΥΑ είναι ασυμπτωματική.
• Αντίθετα, η κλινική ΥΑ συνοδεύεται από συμπτώματα και κλινικές εκδηλώσεις. Η εμφάνιση συμπτωμάτων υποδηλώνει ότι στην κλινική ΥΑ τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα κυμαίνονται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με την βιοχημική ΥΑ . Η βαρύτητα των συμπτωμάτων στην κλινική ΥΑ σχετίζεται με τον βαθμό πτώσης των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα.

 

Υποασβεστιαιμία μετά θυρεοειδεκτομή – με τι συμπτώματα μπορεί να εκδηλωθεί?

Στην κλινική ΥΑ (βλ. παραπάνω) μπορεί να εμφανιστούν – ανάλογα με την βαρύτητα της ΥΑ – τα παρακάτω συμπτώματα:

• Αιμωδία γύρω από το στόμα (περιστοματική περιοχή)
• Μουδιάσματα στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών
• Μυϊκές κράμπες ή δυσκαμψία μυϊκή
• Αίσθημα κόπωσης, ευερεθιστότητα, άγχος

 

Σε βαρύτερη ΥΑ μπορεί να εμφανιστούν επίσης:

• Σπασμός στην άκρα χείρα (αναδίπλωση εν είδει ‘χειρός μαιευτήρα’) και στον άκρο πόδα
• Επώδυνοι μυϊκοί σπασμοί
• Τετανία (γενικευμένοι και επίπονοι σπασμοί διαφόρων μυϊκών ομάδων)

 

Και σπανιότερα:

• Λαρυγγόσπασμος (εκδηλώνεται με εισπνευστικό συριγμό, αλλαγή της φωνής και σε βαρύτερες περιπτώσεις με δύσπνοια)
• Βρογχόσπασμος (με τα χαρακτηριστικά ακροαστικά ευρήματα και δυσκολία στην αναπνοή)
• Ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλοιώσεις (παράταση του διαστήματος QT) και με κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής αρρυθμίας.

Χαρακτηριστικές επίσης κλινικές εκδηλώσεις είναι το θετικό σημείο Chvostek και Trousseau.

• Σημείο Chvostek: κτυπώντας με τα δάκτυλα την περιοχή της κάτω γνάθου στην πορεία του προσωπικού νεύρου παρατηρείται σύσπαση των μυών του προσώπου της σύστοιχης πλευράς.
• Σημείο Trousseau: Σπασμός της άκρας χείρας στο ύψος της άρθρωσης του καρπού όταν «φουσκώσει» η περιχειρίδα ενός πιεσομέτρου πάνω από την συστολική αρτηριακή πίεση για διάστημα 2 – 3 λεπτών.

 

 

Πόσο συχνή είναι η υποασβεστιαιμία μετά θυρεοειδεκτομή?

Βιοχημική ΥΑ ποασβεστιαιμία παρατηρείται σε ποσοστό 30 – 35 % μετά από θυρεοειδεκτομή. Θεωρείται ότι δεν έχει καμία απολύτως κλινική σημασία.

Κλινική ΥΑ παρατηρείται σε ποσοστό 5 – 10 % μετά από θυρεοειδεκτομή.

Η ΥΑ μετά θυρεοειδεκτομή υφίεται σταδιακά από μόνη της (αυτόματα), μέσα σε διάστημα που μπορεί να ποικίλει από λίγες ημέρες μέχρι λίγες εβδομάδες.

Συχνά, για την πλήρη αποκατάσταση της λειτουργίας των παραθυρεοειδών μπορεί να χρειαστεί ένα παρατεταμένο χρονικό διάστημα αρκετών μηνών.

Αν η ΥΑ δεν αποκατασταθεί μετά από ένα διάστημα ενός έτους, τότε είναι πιθανόν να είναι μόνιμη (μόνιμος μετεγχειρητικός υποπαραθυρεοειδισμός).

Η πιθανότητα μόνιμου μετεγχειρητικού υποπαραθυρεοειδισμού είναι πολύ μικρή (0.5 – 1 % ή κατ’ άλλους έως και 3 %) και σχετίζεται και με την εμπειρία του χειρουργού.

 

Υποασβεστιαιμία μετά θυρεοειδεκτομή: που μπορεί να οφείλεται?

Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι τέσσερις και ανά δύο βρίσκονται καθηλωμένοι στην οπίσθια επιφάνεια των δύο λοβών του θυρεοειδούς.

Καθώς είναι απαραίτητοι για την διατήρηση του ισοζυγίου του ασβεστίου στον οργανισμό, η διατήρησή τους είναι σημαντική στην εξέλιξη της θυρεοειδεκτομής.

Για το λόγο αυτό στην διάρκεια της θυρεοειδεκτομής αναγνωρίζονται αρχικά και αποκολλώνται στη συνέχεια από τον θυρεοειδή.

Η αποκόλληση αυτή τους στερεί, εντούτοις, την αιμάτωσή τους καθώς αιματώνονται από τον θυρεοειδή αδένα.

Η ισχαιμία που προκύπτει σαν αποτέλεσμα της αποκόλλησής τους από τον θυρεοειδή έχει σαν αποτέλεσμα την διαταραχή της λειτουργίας τους. Στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, οι παραθυρεοειδείς ανακτούν την αιμάτωσή τους αρχίζοντας να αιματώνονται σταδιακά από τους γύρω ιστούς.

Τα παραπάνω εξηγούν την ΥΑ μετά θυρεοειδεκτομή στην πλειονότητα των ασθενών.

Σπανιότερα μπορεί η λειτουργία των παραθυρεοειδών να επηρεαστεί και από διάφορους άλλους μηχανισμούς, όπως:

Η θερμότητα (π.χ. λόγω χρήσης ηλεκτρικής διαθερμίας ή των σύγχρονων συσκευών ενέργειας για αιμόσταση)

Η συναφαίρεση ενός ή περισσοτέρων παραθυρεοειδών με τον θυρεοειδή αδένα.

Σημειώνεται εν προκειμένω ότι όσοι δεν έχουν γνώση και εμπειρία στις επεμβάσεις θυρεοειδούς (εδώ συμπεριλαμβάνονται και πολλοί γιατροί που δεν ασχολούνται με το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο) βιαστικά και απερίσκεπτα μπορούν να εκστομίσουν την «ετυμηγορία» τους στον ασθενή με εκφράσεις του τύπου «αφαιρέθηκαν οι παραθυρεοειδείς μαζί με τον θυρεοειδή» κλπ.

Είναι φανερό ότι όσοι εκφέρουν τέτοια γνώμη βεβιασμένα (έστω και αν είναι γιατροί) προδίδουν απλά την άγνοιά τους, καθώς – όπως αναφέρθηκε παραπάνω – η συχνότερη αιτία υποασβεστιαιμίας μετά θυρεοειδεκτομή είναι η ισχαιμία των παραθυρεοειδών.

Και δύο εν προκειμένω επισημάνσεις:

• Ακόμη και ένας παραθυρεοειδής να παραμείνει φθάνει για την κάλυψη των αναγκών του οργανισμού όσον αφορά την παραγωγή παραθορμόνης.
• Σε κάποιες περιπτώσεις ένας (ή σπανιότερα και περισσότεροι) παραθυρεοειδής/-είς μπορεί να βρίσκονται μέσα στο παρέγχυμα του θυρεοειδούς. Αυτό δεν μπορεί να είναι γνωστό πριν την επέμβαση και σε περίπτωση ολική θυρεοειδεκτομής είναι αναπόφευκτη η συναφαίρεση του ενδοθυρεοειδικού παραθυρεοειδούς.

Σπανιότερα, η μετά θυρεοειδεκτομή υποασβεστιαιμία μπορεί να οφείλεται στο σύνδρομο πεινασμένου οστού. Αυτό μπορεί να συμβεί σε δύο περιπτώσεις:

• Όταν η θυρεοειδεκτομή συνδυάζεται με παραθυρεοειδεκτομή σε ασθενή που – πέραν της θυρεοειδοπάθειας για την οποία έγινε η θυρεοειδεκτομή – πάσχει και από υπερπαραθυρεοειδισμό (π.χ. αδένωμα παραθυρεοειδούς)
• Όταν η θυρεοειδεκτομή γίνεται σε ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό (π.χ. νόσο Graves με συνοδό βαριά οστεοπόρωση ή οστεοπενία)

 

Υποασβεστιαιμία μετά θυρεοειδεκτομή – παράγοντες κινδύνου

• Έκταση θυρεοειδεκτομής (μεγαλύτερος ο κίνδυνος στην ολική θυρεοειδεκτομή σε σχέση με τη λοβεκτομή)
• Ταυτόχρονος (με την ολική θυρεοειδεκτομή) κεντρικός λεμφαδενικός καθαρισμός τραχήλου (σε ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς)
• Θυρεοειδίτιδα (συχνότερα η θυρεοειδίτιδα Hashimoto)
• Εργώδεις (τεχνικά δύσκολες) επεμβάσεις, όπως π.χ. σε γιγάντιες βρογχοκήλες
• Νόσος Graves (διάχυτη τοξική βρογχοκήλη)
• Προηγηθείσα επέμβαση στον τράχηλο
• Προηγηθείσα ακτινοβολία στον τράχηλο
• Εμπειρία του χειρουργού (όσο μεγαλύτερη η εμπειρία του χειρουργού στις επεμβάσεις θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών τόσο μικρότερη η πιθανότητα εμφάνισης υποασβεστιαιμίας μετεγχειρητικά).

 

Διάγνωση και παρακολούθηση

Γίνεται με βάση:

1.Τις πιθανές κλινικές εκδηλώσεις του ασθενούς (βλ. παραπάνω)

2.Τις εξής εργαστηριακές εξετάσεις

• Ασβέστιο αίματος (ολικό και ιονισμένο)
• Παραθορμόνη αίματος
• Μαγνήσιο αίματος (το έλλειμμά του επιδεινώνει την βαρύτητα της υποασβεστιαιμίας ή μπορεί να μιμηθεί την υποασβεστιαιμία)

 

Αντιμετώπιση

• Χορήγηση ασβεστίου από το στόμα
• Χορήγηση ασβεστίου ενδοφλέβια (σε βαρύτερη υποασβεστιαιμία που δεν ανταποκρίνεται στην χορήγηση ασβεστίου από το στόμα)
• Χορήγηση συμπληρώματος μαγνησίου (από το στόμα ή ενδοφλέβια)
• Χορήγηση βιταμίνης D (αλφακαλσιδόλη) που αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου από το πεπτικό.
• Χορήγηση ανασυνδυασμένης παραθορμόνης (δεν έχει εισαχθεί – τουλάχιστον ευρέως – στην κλινική πράξη)

Παράλληλοι χειρισμοί:

• Αποφυγή παραγόντων που μειώνουν την απορρόφηση του ασβεστίου (π.χ. η μειωμένη γαστρική οξύτητα – διακοπή αντιόξινων ή αναστολέων της αντλίας πρωτονίων κλπ.)
• Αλλαγή της μορφής του ασβεστίου που χορηγείται στον ασθενή – σε κάποιους ασθενείς μπορεί το ασβέστιο να απορροφάται καλύτερα όταν χορηγείται υπό τη μορφή μασώμενων δισκίων σε άλλους υπό τη μορφή αναβραζόντων δισκίων).

 

ΜΑΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας (https://www.gsakorafas.gr)

Διαβάστε τα άρθρα μας στο blog μας (https://gsakorafas.gr/blog/)

 

Ενημερωθείτε πρακτικά και υπεύθυνα στην ιστοσελίδα μας:

Για τις παθήσεις θυρεοειδούς

Για τις παθήσεις παραθυρεοειδών

Τι είναι ο χειρουργός θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών?

Τι σημασία έχει η εμπειρία του χειρουργού στην αντιμετώπιση των παθήσεων θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών?

 

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΙΤΕ

ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ-Παπαδιαμαντοπούλου 20 (Ιλίσια)

ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ – Άντερσεν 5 (Νέο Ψυχικό)

ΜΗΤΕΡΑ- Ερυθρού Σταυρού 5 (Μαρούσι)

ΤΗΛ. 2107487318 & 6977068223

email: georgesakorafas@yahoo.com

 

υποασβεστιαιμία υποασβεστιαιμία  υποασβεστιαιμία υποασβεστιαιμία  υποασβεστιαιμία υποασβεστιαιμία