Skip to main content
search

Τι είναι ο Αναπλαστικός Καρκίνος Θυρεοειδούς;

Υπό τον όρο «καρκίνος θυρεοειδούς» περιλαμβάνεται μία ετερογενής κατηγορία κακοήθων νεοπλασμάτων.

Στο ένα άκρο του φάσματος είναι το θηλώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς. 

Στο άλλο άκρο του φάσματος (από άποψη βιολογικής συμπεριφοράς) είναι το αδιαφοροποίητο (ή αναπλαστικό) καρκίνωμα του  θυρεοειδούς που παρατηρείται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά επιθετική βιολογική συμπεριφορά.

Γεώργιος Σακοράφας MD, PhD

Χειρουργός Θυρεοειδούς / Ενδοκρινών Αδένων – Γενικός Χειρουργός

Αναπλαστικός (ή Αδιαφοροποίητος) Καρκίνος Θυρεοειδούς

Προέλευση, βιολογική συμπεριφορά & επιδημιολογία Αναπλαστικού (ή Αδιαφοροποίητου) Καρκίνου Θυρεοειδούς

Καθώς συνηθέστατα ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς εμφανίζεται υπό την μορφή όζου θυρεοειδούς, η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (υπό υπερηχογραφική παρακολούθηση) είναι μία από τις βασικές διαγνωστικές εξετάσεις. Γενικά, ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς μπορεί να παρουσιαστεί με μία μεγάλη ποικιλομορφία στην κυτταρολογική εξέταση του υλικού παρακέντησης ενός ύποπτου όζου θυρεοειδούς. Για το λόγο αυτό, δεν είναι σπάνιο να παρατηρηθούν λανθασμένες διαγνώσεις στην κυτταρολογική εξέταση. Αναφέρονται ενδεικτικά κάποιες από αυτές: θυλακιώδες νεόπλασμα, σάρκωμα, πλασματοκύτωμα. Η εμπειρία του κυτταρολόγου έχει εν προκειμένου μεγάλη σημασία. Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί στη βιβλιογραφία περιγράφονται διάφορα ποσοστά διαγνωστικής ακρίβειας της μεθόδου.
Προκειμένου να αυξηθεί η διαγνωστική ακρίβεια της FNA προτείνεται – πέραν της κυτταρολογικής εξέτασης – η μέτρηση των επιπέδων καλσιτονίνης στο έκπλυμα του υλικού αναρρόφησης, όπως επίσης και η ανοσοϊστοχημική μελέτη για έκφραση καλσιτονίνης, καρκινοεμβρυικού αντιγόνου (CEA) και χρωμογρανίνης.
Οι συμπληρωματικές αυτές εξετάσεις (μέτρηση καλσιτονίνης στο έκπλυμα του υλικού αναρρόφησης και ανοσοϊστοχημική μελέτη) μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες σε περιπτώσεις όπου η κυτταρολογική εξέταση είναι μη διαγνωστική, δημιουργώντας όμως υπόνοια για τη διάγνωση του μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς.

Θεραπεία Αναπλαστικού (ή Αδιαφοροποίητου) Καρκίνου Θυρεοειδούς

Η βασική μέθοδος θεραπείας είναι η χειρουργική. Στόχος είναι η ολική θυρεοειδεκτομή με ταυτόχρονη αφαίρεση των λεμφαδένων. Εντούτοις συχνά είναι αδύνατη η επέμβαση λόγω εκτεταμένης διήθησης των παρακειμένων ζωτικών ανατομικών στοιχείων, ακόμη όμως και αν αυτή είναι εφικτή σπάνια επιτυγχάνεται ριζική εκτομή της νόσου και για το λόγο αυτό η υποτροπή (επανεμφάνιση) της νόσου σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι ο κανόνας.
Σε ασθενείς με αναπνευστική δυσχέρεια λόγω πίεσης / διήθησης της τραχείας είναι πιθανόν να χρειαστεί τραχειοστομία, σε κάποιο φάση της διαδρομής της νόσου.
Η ακτινοθεραπεία είναι χρήσιμη στη θεραπεία της νόσου, συνήθως υπό τη μορφή εξωτερικής ακτινοθεραπείας (EBRT, external beam radiation therapy).
Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται συνήθως σε συνδυασμό με την ακτινοθεραπεία με στόχο την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων που βρίσκονται εκτός του πεδίου της ακτινοβολίας. Συνήθη χημειοθεραπευτικά στη θεραπεία του αναπλαστικού καρκίνου θυρεοειδούς είναι η δοξορουβικίνη (doxorubicin), η σισπλατίνη (cisplatin) και η πακλιταξέλη (paclitaxel).
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται στοχευμένες θεραπείες που έχουν σαν στόχο συγκεκριμένα μόρια ή ‘οδούς’ (‘μονοπάτια’) μέσω των οποίων αναπτύσσονται τα καρκινικά κύτταρα στον αναπλαστικό καρκίνο θυρεοειδούς (π.χ. αναστολείς τυροσινικής κινάσης [lenvatinib, sorafenib]).
Υπό διερεύνηση στη θεραπεία του αναπλαστικού καρκίνου θυρεοειδούς είναι η ανοσοθεραπεία, στην οποία γίνεται προσπάθεια – μέσω χειρισμών στο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού – να ανασταλεί η εξέλιξη του καρκίνου.
Μεγάλη σημασία στους ασθενείς με αναπλαστικό καρκίνο θυρεοειδούς έχει η υποστηρικτική αγωγή. Και αυτό λόγω της ταχείας εξέλιξης και της δυσμενούς πρόγνωσης της νόσου αλλά και της παρουσίας συμπτωμάτων από τα οποία δεν είναι δυνατόν να ανακουφιστεί ικανοποιητικά ο ασθενής. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να επιτυγχάνεται ικανοποιητική διαχείριση του πόνου και του stress του ασθενούς, παρέχοντας ψυχολογική υποστήριξη σε όλες τις φάσεις της νοσηλείας του. Η θρεπτική υποστήριξη των ασθενών αυτών είναι ένα άλλο θέμα, δεδομένης της δυσκολίας που υπάρχει συχνά στην κατάποση.

Παράγοντες κινδύνου Αναπλαστικού (ή Αδιαφοροποίητου) Καρκίνου Θυρεοειδούς

Με δεδομένη την επιθετική βιολογική συμπεριφορά και την άσχημη πρόγνωση του αδιαφοροποίητου καρκίνου θυρεοειδούς θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον η αναγνώριση παραγόντων κινδύνου που συνδυάζονται με την ανάπτυξή του. Τα εν προκειμένω δεδομένα όμως είναι πτωχά. Έχει περιγραφεί συσχέτιση με:
  • Παρουσία βρογχοκήλης. Ο μηχανισμός πιθανόν να σχετίζεται με το έλλειμμα ιωδίου (κοινός προδιαθεσικός παράγοντας τόσο για την βρογχοκήλη όσο και για το αναπλαστικό καρκίνωμα θυρεοειδούς). Οι βρογχοκήλες επίσης που δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα μπορεί να σχετίζονται και με το χαμηλότερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο (βλ. παρακάτω) και με την συνακόλουθη δυσκολία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας.
  • Ομάδα αίματος Β (άγνωστος μηχανισμός)
  • Χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο (πιθανόν λόγω δυσκολίας πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας)
  • Παχυσαρκία. Έχει συνδυασθεί με σχετικά αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου θυρεοειδούς, συμπεριλαμβανομένου και του αναπλαστικού. Για την επιβεβαίωση, ωστόσο, αυτών χρειάζονται περισσότερες μελέτες.
  • Αποδιαφοροποίηση προηγουμένως διαφοροποιημένου καρκίνου θυρεοειδούς. Στην περίπτωση αυτή ένα διαφοροποιημένο καρκίνωμα θυρεοειδούς σταδιακά παρουσιάζει αποδιαφοροποίηση, με τελικό αποτέλεσμα την ανάπτυξη αδιαφοροποίητου καρκίνου θυρεοειδούς. Η αποδιαφοροποίηση αυτή συμβαίνει αρκετά σπάνια, και κυρίως σε ασθενείς ηλικίας άνω των 60 ετών. Συνδυάζεται δε με τη σταδιακή συσσώρευση γενετικών μεταβολών (σωματικών μεταλλάξεων), κομβικό ρόλο στις οποίες φαίνεται ότι διαδραματίζει οι μεταλλάξεις του TERT promoter και του TP53.

Κλινική εικόνα & διάγνωση Αναπλαστικού (ή Αδιαφοροποίητου) Καρκίνου Θυρεοειδούς

Ο αδιαφοροποίητος καρκίνος θυρεοειδούς εκδηλώνεται συνήθως με την εμφάνιση μιας μάζας, σκληρής υφής, με ανώμαλα όρια στον τράχηλο που παρουσιάζει ταχεία αύξηση των διαστάσεών της. Η μάζα αυτή μπορεί να προκαλεί διάχυτη σκλήρυνση του θυρεοειδούς και είναι συνήθως καθηλωμένη στους γύρω ιστούς. Συχνά υπάρχουν έντονα συμπτώματα που εμφανίζονται μέσα σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, όπως:
  • Δύσπνοια
  • Αίσθημα βάρους στον τράχηλο
  • Δυσκολία στην κατάποση
  • Βράγχος φωνής (‘βραχνάδα’)
  • Βήχας
  • Πόνος τοπικά
  • Διάταση των φλεβών του τραχήλου κλπ.
Τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να αξιολογούνται ως ύποπτα για την πιθανή ύπαρξη αδιαφοροποίητου (αναπλαστικού) καρκίνου θυρεοειδούς.
Ο υπόλοιπος διαγνωστικός έλεγχος γίνεται με τα ίδια διαγνωστικά ‘εργαλεία’ που έχουν περιγραφεί παραπάνω και για τις άλλες μορφές καρκίνου του θυρεοειδούς, δηλαδή:
  • Υπερηχογράφημα
  • Αξονική ή μαγνητική τομογραφία (θα χρειαστεί για την αξιολόγηση της ακριβούς έκτασης της νόσου και της τυχόν διήθησης [‘επέκτασης’] σε παρακείμενα ανατομικά στοιχεία ή στο θώρακα
  • Παρακέντηση με λεπτή βελόνη κλπ.

Άρθρα σχετικά με τον Αναπλαστικό Καρκίνο Θυρεοειδούς

Θέματα σχετικά με τον Καρκίνο Θυρεοειδούς

Αριθμοί Επεμβάσεων έως 31/12/23

3165

Θυρεοειδεκτομές

656

Λεμφαδενικοί Καθαρισμοί

404

Παραθυρεοειδεκτομές
ΚΑΛΕΣΤΕ ΜΑΣ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ