Καρκίνος θυρεοειδούς : συνοπτική παρουσίαση-από το “Α” ως το “Ω”

Καρκίνος θυρεοειδούς : συνοπτική παρουσίαση-από το “Α” ως το “Ω”

Εισαγωγή

Υπό τον όρο «καρκίνος θυρεοειδούς» περιλαμβάνεται μία ομάδα κακοήθων νεοπλασμάτων, με διαφορετική βιολογική συμπεριφορά, διαφορετική πρόγνωση και διαφορετική θεραπευτική αντιμετώπιση. Οι περισσότεροι καρκίνοι θυρεοειδούς προέρχονται από τα θυλακικά κύτταρα του αδένα, που παράγουν τις θυρεοειδικές ορμόνες. Σε αυτή την ομάδα περιλαμβάνεται ο θηλώδης και ο θυλακιώδης καρκίνος θυρεοειδούς (που από κοινού είναι γνωστοί ως διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς) και ο αρκετά σπανιότερος αδιαφοροποίητος ή αναπλαστικός καρκίνος θυρεοειδούς. Υπάρχει και μία άλλη μορφή καρκίνου θυρεοειδούς, ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς, που αναπτύσσεται από τα λεγόμενα παραθυλακιώδη κύτταρα ή κύτταρα – C. Τα κύτταρα αυτά είναι νευροενδοκρινικά και παράγουν την καλσιτονίνη. Υπάρχουν και σπανιότερα κακοήθη νεοπλάσματα του θυρεοειδούς, όπως το λέμφωμα, το σάρκωμα κλπ. που ξεφεύγουν από τους σκοπούς του παρόντος άρθρου.

Ο θηλώδης καρκίνος είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου θυρεοειδούς (80 %). Ο θυλακιώδης καρκίνος αντιστοιχεί στο 10 % του συνόλου των καρκίνων του θυρεοειδούς, ενώ το μυελοειδές στο 5 – 10 % και το αναπλαστικό στο 1 – 2 %.

 

 

Αιτιολογία

Παράγοντες κινδύνου που μπορεί να συνδέονται με την ανάπτυξη καρκίνου θυρεοειδούς είναι:

• Η έκθεση στην ακτινοβολία. Όσο μεγαλύτερη είναι η δόση της ακτινοβολίας και όσο μικρότερη είναι η ηλικία την στιγμή της έκθεσης στην ακτινοβολία τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου θυρεοειδούς.
• Το οικογενειακό ιστορικό (π.χ. παρουσία στην ίδια οικογένεια τουλάχιστον 2 συγγενών πρώτου βαθμού με καρκίνο θυρεοειδούς ή ιστορικό κάποιων οικογενών συνδρόμων όπως το σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας τύπου 2 [ΜΕΝ2] που συνδέεται με τον μυελοειδή καρκίνο θυρεοειδούς)
• Παχυσαρκία
• Φύλο (3 φορές συχνότερος στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες)

 

Πώς εκδηλώνεται ο καρκίνος θυρεοειδούς?

Τα συμπτώματα του καρκίνου θυρεοειδούς εμφανίζονται σε σχετικά προχωρημένα στάδια της νόσου και περιλαμβάνουν:

• Διόγκωση στην περιοχή του τραχήλου, σκληρής (πετρώδους) υφής, που συχνά είναι καθηλωμένη στους γύρω ιστούς
• Βράγχος φωνής
• Αίσθημα ξένου σώματος στον τράχηλο
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Δυσκολία στην κατάποση
• Βήχας
• Αίσθημα πίεσης στον τράχηλο
• Διόγκωση λεμφαδένων τραχήλου κλπ.

Τα συμπτώματα αυτά παρατηρούνται σήμερα όλο και πιο σπάνια καθώς η διάγνωση στην εποχή μας τίθεται συνηθέστατα στα αρχικά στάδια του καρκίνου θυρεοειδούς. Δεν είναι σπάνιο σήμερα να διαγιγνώσκεται καρκίνος θυρεοειδούς διαμέτρου λίγων μόλις χιλιοστών και αυτό χάρη στην ευρεία χρήση του υπερηχογραφήματος υψηλής ευκρίνειας. Στο υπερηχογράφημα, συνηθέστατα ο καρκίνος θυρεοειδούς εκδηλώνεται υπό την μορφή όζου θυρεοειδούς. Υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα που θα πρέπει να γίνουν για την σωστή αξιολόγηση ενός όζου θυρεοειδούς, όπως περιγράφεται στη συνέχεια.

 

Διαγνωστική διερεύνηση

Τα δύο βασικά διαγνωστικά «εργαλεία» που έχουμε σήμερα στη διάγνωσή μας για την διαγνωστική διερεύνηση των ασθενών με πιθανό καρκίνο θυρεοειδούς είναι το υπερηχογράφημα και η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA – Fine-Needle Aspiration).

 

Υπερηχογράφημα

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο καρκίνος θυρεοειδούς εμφανίζεται στο υπερηχογράφημα υπό την μορφή όζου. Οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις, εντούτοις καρκίνος θυρεοειδούς υποκρύπτεται σε ένα ποσοστό 5 – 8 %. Έχει τεράστια σημασία η αναγνώριση αυτών των όζων («κακοήθεις όζοι») έτσι ώστε να μη διαφύγει της προσοχής ένας δυνητικά ιάσιμος καρκίνος, όπως είναι ο καρκίνος θυρεοειδούς.

Υπερηχογραφικά ευρήματα που εγείρουν την υπόνοια καρκίνου σε έναν όζο θυρεοειδούς είναι:

• Ανώμαλα όρια
• Μικροαποτιτανώσεις
• Κάθετος προσανατολισμός του όζου (Taller-than-wide)
• Εσωτερική άναρχη αγγείωση
• Υποηχογένεια
• Εξωθυρεοειδική επέκταση
• Σκληρή υφή στην ελαστογραφία
• Συνύπαρξη παθολογικών τραχηλικών λεμφαδένων κλπ.

 

Παρακέντηση με λεπτή βελόνη

Όταν – με βάση τα παραπάνω υπερηχογραφικά ευρήματα – δημιουργηθεί υπόνοια για την παρουσία καρκίνου σε έναν όζο θυρεοειδούς θα πρέπει να ακολουθήσει παρακέντηση του ύποπτου όζου με λεπτή βελόνη (FNA). Η παρακέντηση αυτή γίνεται με υπερηχογραφική καθοδήγηση ώστε να αυξηθεί η διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου.

Το υλικό που λαμβάνεται με την παρακέντηση αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση. Σήμερα, η απάντηση της κυτταρολογικής εκφράζεται με το διεθνές σύστημα Bethesda. Ανάλογα με την ταξινόμηση Bethesda κυμαίνεται και η πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς σε έναν όζο θυρεοειδούς, ως εξής:

• Bethesda II – καλοήθης όζος, εξαιρετικά μικρή πιθανότητα καρκίνου (< 1-2 %)
• Bethesda III- πιθανότητα καρκίνου 10 – 15 %
• Bethesda IV- πιθανότητα καρκίνου 30 – 35 %
• Bethesda V- πιθανότητα καρκίνου 85 %
• Bethesda VI – πιθανότητα καρκίνου 98 %

(Η ταξινόμηση Bethesda I υποδηλώνει αποτυχία λήψης υλικού με την παρακέντηση)

 

Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς

Παλαιότερα χρησιμοποιείτο πιο συχνά το σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς, με το οποίο οι όζοι χαρακτηρίζονταν σας θερμοί ή ψυχροί (αυξημένη ή μειωμένη πρόσληψη του ραδιοφαρμάκου από τον όζο σε σχέση με τον παρακείμενο θυρεοειδικό ιστό). Η πιθανότητα καρκίνου θυρεοειδούς ήταν μεγαλύτερη στους ψυχρούς σε σχέση με τους θερμούς όζους (20 – 25 % vs. 3 %), εντούτοις η μέθοδος αυτή έχει πρακτικά εγκαταλειφθεί σήμερα καθώς δεν μπορούσε κανείς να βασιστεί σε αυτή για τη διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς και έχει αντικατασταθεί από το υπερηχογράφημα και την παρακέντηση με λεπτή βελόνη.

 

Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις

Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να γίνουν και κάποιες άλλες περισσότερο ειδικές εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET-CT scan) κλπ.

 

Εξετάσεις αίματος

Από τις εξετάσεις αίματος χρήσιμη είναι η μέτρηση της καλσιτονίνης. Αυξημένα επίπεδα καλσιτονίνης στο αίμα είναι ένδειξη μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς. Αντίθετα, οι θυρεοειδικές ορμόνες και οι λοιπές εξετάσεις αίματος (π.χ. θυρεοσφαιρίνη, αντιθυρεοειδικά αντισώματα κλπ.) δεν είναι χρήσιμα στη διαγνωστική διερεύνηση του ασθενούς με πιθανό καρκίνο θυρεοειδούς.

 

Σταδιοποίηση του καρκίνου θυρεοειδούς

Με τον όρο «σταδιοποίηση» περιγράφεται ο προσδιορισμός της έκτασης διασποράς του καρκίνου θυρεοειδούς. Είναι δηλαδή ο καρκίνος εντοπισμένος στον θυρεοειδή ή μήπως έχει δώσει και μεταστάσεις είτε στους λεμφαδένες του τραχήλου είτε σε μακρινά όργανα (όπως πνεύμονες, οστά, εγκέφαλο κλπ.)?

Η σταδιοποίηση όσον αφορά τον τράχηλο γίνεται σήμερα κυρίως με τη βοήθεια του υπερηχογραφήματος, όπου απεικονίζονται οι λεμφαδένες του τραχήλου. Αν υπάρχουν ύποπτοι ή παθολογικοί τραχηλικοί λεμφαδένες ο ακτινολόγος τους περιγράφει με κάθε δυνατή λεπτομέρεια (αριθμός, διάμετρος, ακριβής θέση κλπ.). Προκύπτει έτσι η λεγόμενη προεγχειρητική χαρτογράφηση λεμφαδένων τραχήλου, απαραίτητη για τον σχεδιασμό της σωστής χειρουργικής επέμβασης για τον κάθε συγκεκριμένο ασθενή (εξατομίκευση θεραπείας).

Για την ανίχνευση μακρινών μεταστάσεων χρειάζονται άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET-CT scan), σπινθηρογράφημα κλπ.

 

Θεραπεία

Η θεραπεία του καρκίνου θυρεοειδούς διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τον τύπο του και αναλύεται εν συντομία παρακάτω.

Θηλώδης / θυλακιώδης (διαφοροποιημένος) καρκίνος θυρεοειδούς

Η χειρουργική είναι η βασική μέθοδος θεραπείας. Περιλαμβάνει θυρεοειδεκτομή (κατά προτίμηση και στις περισσότερες περιπτώσεις ολική θυρεοειδεκτομή) με ή χωρίς λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου. Ο λεμφαδενικός καθαρισμός μπορεί να είναι είτε προφυλακτικός (χωρίς δηλαδή να υπάρχουν ενδείξεις ύπαρξης λεμφαδενικών μεταστάσεων) είτε θεραπευτικός (όταν υπάρχουν λεμφαδενικές μεταστάσεις). Ο προφυλακτικός κεντρικός λεμφαδενικός καθαρισμός αφορά το λεγόμενο κεντρικό διαμέρισμα του τραχήλου και παραμένει αμφιλεγόμενος σαν τακτική ρουτίνας. Αντίθετα, ο θεραπευτικός λεμφαδενικός καθαρισμός είναι υποχρεωτικός και κατευθύνεται με βάση τα ευρήματα της υπερηχογραφικής χαρτογράφησης των λεμφαδένων.

Σε επιλεγμένους ασθενείς μετά την επέμβαση μπορεί να χορηγηθεί θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο με βάση συγκεκριμένα κριτήρια από την ιστολογική εξέταση και την σταδιοποίηση της νόσου.

Η θεραπεία καταστολής επιβάλλεται μετεγχειρητικά και περιλαμβάνει την χορήγηση θυροξίνης από το στόμα σε σχετικά αυξημένες δόσεις, ώστε να προκληθεί μείωση των επιπέδων της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) στο αίμα.

Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο και η θεραπεία καταστολής έχει αποδειχθεί ότι συνδυάζονται με μείωση της πιθανότητας υποτροπής του καρκίνου θυρεοειδούς.

 

Μυελοειδής καρκίνος

Η χειρουργική και εδώ παραμένει η βασική μέθοδος θεραπείας και περιλαμβάνει ολική θυρεοειδεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου (κεντρικό ή/και πλάγιο). Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο και η θεραπεία καταστολής δεν έχουν θέση σε αυτή τη μορφή καρκίνου.

 

Αναπλαστικός καρκίνος

Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την αρχική μέθοδο θεραπείας, εντούτοις σπάνια είναι θεραπευτική καθώς πολύ συχνά είναι αδύνατη η ριζική εκτομή αυτού του καρκίνου.

Συχνά συνδυάζεται με επικουρικές μεθόδους θεραπείας, όπως χημειο-/ακτινοθεραπεία.

Η αντιμετώπιση του καρκίνου θυρεοειδούς θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς που είναι σε θέση να επιλέξει τη σωστή (για τον κάθε ασθενή) χειρουργική επέμβαση και να την εκτελέσει με την μέγιστη δυνατή ριζικότητα και ασφάλεια, διασφαλίζοντας το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα.

 

ΜΑΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας (https://www.gsakorafas.gr)

Διαβάστε τα άρθρα μας στο blog μας (https://gsakorafas.gr/blog/)

 

Ενημερωθείτε πρακτικά και υπεύθυνα στην ιστοσελίδα μας:

Για τις παθήσεις θυρεοειδούς

Για τις παθήσεις παραθυρεοειδών

Τι είναι ο χειρουργός θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών?

Τι σημασία έχει η εμπειρία του χειρουργού στην αντιμετώπιση των παθήσεων θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών?

 

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΙΤΕ

ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ-Παπαδιαμαντοπούλου 20 (Ιλίσια)

ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ – Άντερσεν 5 (Νέο Ψυχικό)

ΜΗΤΕΡΑ- Ερυθρού Σταυρού 5 (Μαρούσι)

ΤΗΛ. 2107487318 & 6977068223

email: georgesakorafas@yahoo.com

 

καρκίνος θυρεοειδούς  καρκίνος θυρεοειδούς  καρκίνος θυρεοειδούς  καρκίνος θυρεοειδούς  καρκίνος θυρεοειδούς

καρκίνος θυρεοειδούς  καρκίνος θυρεοειδούς  καρκίνος θυρεοειδούς  καρκίνος θυρεοειδούς  καρκίνος θυρεοειδούς