NIFTP Θυρεοειδούς - Καρκίνος Θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle;

O καρκίνος θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle θεωρείται τυπικά σαν μία μορφή θυλακιώδους καρκίνου θυρεοειδούς. Παρά ταύτα αποτελεί μία ιδιαίτερη μορφή καρκίνου καθώς έχει περισσότερο επιθετική βιολογική συμπεριφορά. Αντιστοιχεί στο 3 – 5 % του συνόλου των καρκίνων θυρεοειδούς.

ΚΛΕΙΣΤΕ ΡΑΝΤΕΒΟΥ

Γεώργιος Σακοράφας MD, PhD

Χειρουργός Θυρεοειδούς / Ενδοκρινών Αδένων – Γενικός Χειρουργός

NIFTP Θυρεοειδούς – Ένας Ιδιαίτερος Όγκος Θυρεοειδούς

Θεραπεία Καρκίνου Θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle

Η βέλτιστη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle περιλαμβάνει την πλήρη εκτομή του θυρεοειδούς αδένα (ολική θυρεοειδεκτομή) με ταυτόχρονο λεμφαδενικό καθαρισμό του τραχήλου. Η επέμβαση αυτή στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να γίνει μέσω μιας μικρής τομής στον τράχηλο. Η έκταση του λεμφαδενικού καθαρισμού καθορίζεται με βάση τα ευρήματα στην λεπτομερή χαρτογράφηση τραχήλου.

Μετά τη χειρουργική επέμβαση πιθανόν να απαιτηθεί θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο. Εντούτοις, η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο στον καρκίνο θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle δεν είναι το ίδιο αποτελεσματική όσο στον τυπικό διαφοροποιημένο καρκίνο θυρεοειδούς (θηλώδη και θυλακιώδη). Και αυτό γιατί τα κύτταρα Hürthle δεν προσλαμβάνουν επαρκώς το ραδιενεργό ιώδιο Ι – 131. ώστε να ακολουθήσει η καταστροφή τους από την ραδιενέργεια. Παρά ταύτα, είναι μία καλά ανεκτή μέθοδος θεραπείας που μπορεί να είναι χρήσιμη όταν υπάρχουν ενδείξεις. Τέτοιες ενδείξεις είναι η εξωθυρεοειδική επέκταση του καρκίνου από κύτταρα Hürthle και η παρουσία μεταστάσεων (σε λεμφαδένες ή σε μακρινά όργανα). Τα χαρακτηριστικά αυτά υποδηλώνουν επιθετική μορφή της νόσου.

Μετεγχειρητική παρακολούθηση (Follow-Up) Καρκίνου Θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle

Η μετεγχειρητική παρακολούθηση είναι ιδιαίτερα σημαντική για δύο λόγους:

Για να επιβεβαιωθεί η σωστή ρύθμιση της θεραπείας καταστολής, ότι δηλαδή χορηγείται η σωστή δόση λεβοθυροξίνης (από το στόμα) ώστε οι τιμές της TSH (θυρεοειδοτρόπου ορμόνης) στο αίμα να διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα.
Για να ελεγχθεί ο ασθενής για τυχόν υποτροπή («επανεμφάνιση») του καρκίνου.

Ο έλεγχος των ασθενών μετά την χειρουργική επέμβαση γίνεται αρχικά μετά από έξι μήνες και στη συνέχεια ανά έτος. Η συχνότητα εντούτοις της παρακολούθησης μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με την έκταση της νόσου, όπως αυτή καθορίζεται από το μέγεθος και την τυχόν διασπορά της εκτός του θυρεοειδούς. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί ο έλεγχος του ασθενούς να ΄γίνεται ανά μικρότερα χρονικά διαστήματα.

Συνήθως ο περιοδικός μετεγχειρητικός έλεγχος περιλαμβάνει:

Κλινική εξέταση (επισκόπηση και ψηλάφηση)
Υπερηχογράφημα
Εξετάσεις αίματος (μέτρηση θυρεοειδικών ορμονών και θυρεοσφαιρίνης)

Διάγνωση Νεοπλασμάτων από κύτταρα Hürthle: Καρκίνος ή Αδένωμα;

Όπως και τα θυλακιώδη νεοπλάσματα, έτσι και τα νεοπλάσματα από κύτταρα Hürthle μπορεί να είναι είτε καλοήθη (αδενώματα) είτε κακοήθη (καρκίνος). Για τη διάκριση αυτή, που είναι σημαντική, ο παθολογοανατόμος θα πρέπει να ελέγξει δυο βασικά στοιχεία:

Την πιθανή διήθηση της κάψας
Την πιθανή διήθηση αγγείων (αιμοφόρων, λεμφικών)

Η διήθηση είτε της κάψας είτε των αγγείων είναι χαρακτηριστικό του καρκίνου από κύτταρα Hürthle και το βασικό διαφοροδιαγνωστικό στοιχείο από τα καλοήθη νεοπλάσματα (αδενώματα) από κύτταρα Hürthle.

Στην κυτταρολογική εξέταση το υλικού που λαμβάνεται με παρακέντηση με λεπτή βελόνη του θυρεοειδούς είναι πρακτικά αδύνατη η διάκριση ενός θυλακιώδους αδενώματος από ένα θυλακιώδες καρκίνωμα (για το πώς γίνεται, βλ. παραπάνω).

Το υπερηχογράφημα είναι η βασική απεικονιστική μέθοδος για την διαγνωστική διερεύνηση των ασθενών. Πέραν του θυρεοειδούς, θα πρέπει να γίνεται λεπτομερής έλεγχος ολόκληρου του τραχήλου για την ανίχνευση τυχόν λεμφαδενικών μεταστάσεων (χαρτογράφηση λεμφαδένων τραχήλου) ή τυχόν έκτοπου θυρεοειδικού ιστού.

Στην κυτταρολογική εξέταση του υλικού που λαμβάνεται με υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη παρακέντηση του όζου με λεπτή βελόνη (FNA-C, Fine-Needle Aspiration Cytology) συχνά υπάρχουν ευρήματα ενδεικτικά της νόσου (ταξινόμηση στην κατηγορία IV κατά Bethesda, με παρουσία κυττάρων Hürthle), χωρίς εντούτοις να είναι δυνατή η διάκριση μεταξύ καρκίνου και αδενώματος.

Τι είναι τα κύτταρα Hürthle;

Τα κύτταρα Hürthle έχουν ξεχωριστή εμφάνιση στο μικροσκόπιο. Έχουν μεγαλύτερο μέγεθος από τα θυλακικά κύτταρα και ηωσινόφιλο κοκκιώδες κυτταρόπλασμα (αφθονία μιτοχονδρίων). Παρατηρούνται τόσο σε καλοήθεις όσο και σε κακοήθεις παθήσεις του θυρεοειδούς. Η συχνότητα με την οποία ανιχνεύονται στον θυρεοειδή αδένα αυξάνεται όσο αυξάνεται η ηλικία.

Συμπτώματα Καρκίνου Θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle

Στα αρχικά στάδια της νόσου, ο καρκίνος θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle δεν συνοδεύεται από συμπτώματα. Τυπικά απουσιάζουν τα συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς (υπερθυρεοειδισμός / υποθυρεοειδισμός).

Συνηθέστατα ο καρκίνος θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle εμφανίζεται υπό τη μορφή όζου θυρεοειδούς. Ο όζος αυτός μπορεί:

Να παρατηρηθεί από τον ίδιο τον ασθενή (οπτικά ή με την ψηλάφηση).
Να παρατηρηθεί από άτομα του οικογενειακού ή κοινωνικού του περιβάλλοντος (σαν διόγκωση στον τράχηλο).
Να ανιχνευθεί από τον γιατρό του ασθενούς στα πλαίσια της κλινικής εξέτασης (συνηθέστατα με την ψηλάφηση ή και οπτικά).
Να απεικονιστεί σαν τυχαίο εύρημα στο υπερηχογράφημα τραχήλου που γίνεται είτε στα πλαίσια περιοδικού ελέγχου για γνωστή πάθηση του θυρεοειδούς είτε για άλλο άσχετο λόγο (π.χ. έλεγχος καρωτίδων).

Όταν ο καρκίνος θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle επεκταθεί και εκτός του θυρεοειδούς (εξωθυρεοειδική επέκταση) μπορεί να παρατηρηθούν και άλλα συμπτώματα, όπως:

Αλλαγή της χροιάς της φωνής (βράγχος, ‘βραχνάδα)
Δυσκολία στην κατάποση
Αίσθηση ξένου σώματος
Διόγκωση στα πλάγια του τραχήλου (λόγω λεμφαδενικών μεταστάσεων) κλπ.

Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί αύξηση των επιπέδων θυρεοσφαιρίνης στο αίμα. Εντούτοις, θα πρέπει να τονιστεί ότι αυξημένη θυρεοσφαιρίνη στο αίμα παρατηρείται τόσο σε καλοήθεις όσο και σε κακοήθεις παθήσεις του θυρεοειδούς.

Βιολογική συμπεριφορά Νεοπλασμάτων από κύτταρα Hürthle

Τα καλοήθη νεοπλάσματα (αδενώματα) από κύτταρα Hürthle έχουν καλοήθη βιολογική συμπεριφορά και με την εκτομή τους επιτυγχάνεται η πλήρης και οριστική ίαση της νόσου.

Ο καρκίνος θυρεοειδούς από κύτταρα Hürthle έχει διαφορές από το τυπικό θυλακιώδες καρκίνωμα:

Παρατηρείται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (μέσος όρος διάγνωσης τα 55 έτη, 10 χρόνια παραπάνω από την μέση ηλικία διάγνωσης του θυλακιώδους καρκίνου θυρεοειδούς).
Δίνει μεταστάσεις στους λεμφαδένες του τραχήλου σε ποσοστό περίπου 25 % των ασθενών (σε αντίθεση με το θυλακιώδες καρκίνωμα θυρεοειδούς).
Μπορεί επίσης να δώσει μεταστάσεις και σε μακρινά όργανα (π.χ. πνεύμονες και οστά) με μεγαλύτερη συχνότητα σε σχέση με το σύνηθες θυλακιώδες καρκίνωμα θυρεοειδούς .

Τα ποσοστά ίασης είναι μικρότερα σε σύγκριση με το διαφοροποιημένο καρκίνο θυρεοειδούς (θηλώδης και θυλακιώδης καρκίνος θυρεοειδούς). Παρά ταύτα, όταν δεν παρουσιάζει εκτεταμένη διασπορά εκτός του θυρεοειδούς (στον τράχηλο ή σε μακρινά όργανα) η πρόγνωση μπορεί να είναι εξαιρετική, ιδιαίτερα σε νεότερης ηλικίας άτομα (κάτω των 55 ετών).