Θυρεοειδεκτομή και λεμφαδένες – γιατί οι λεμφαδένες του τραχήλου έχουν μεγάλη σημασία στις επεμβάσεις θυρεοειδούς για καρκίνο?

Υπό τον όρο ‘καρκίνος θυρεοειδούς’ περιλαμβάνεται μία ετερογενής ομάδα νεοπλασμάτων, όπως:

Αναπλαστικός ή αδιαφοροποίητος καρκίνος θυρεοειδούς

Αυτές οι μορφές καρκίνου έχουν διαφορετική βιολογική συμπεριφορά και διαφορετική πρόγνωση.

Όλες οι παραπάνω μορφές καρκίνου θυρεοειδούς μπορεί να δώσουν μεταστάσεις στους λεμφαδένες του τραχήλου (λεμφαδενικές μεταστάσεις). Όπως και σε άλλες μορφές καρκίνου, έτσι και στον καρκίνο θυρεοειδούς οι λεμφαδένες λειτουργούν σαν ένα είδος ‘φίλτρου’ που συγκρατεί τα καρκινικά κύτταρα όταν εισέρχονται στα λεμφικά τριχοειδή, προλαμβάνοντας έτσι την εμφάνιση μεταστάσεων σε μακρινά όργανα. Τα καρκινικά κύτταρα που ‘εγκλωβίζονται’ στους λεμφαδένες δεν μπορούν να απομακρυνθούν ή να εξουδετερωθούν από τον οργανισμό και είναι πολύ πιθανόν να ευθύνονται για την εμφάνιση υποτροπής (δηλαδή επανεμφάνισης) του καρκίνου του θυρεοειδούς.

Επιπλέον, η τυχόν ύπαρξη μεταστάσεων στους λεμφαδένες του τραχήλου προσφέρει σημαντικές πληροφορίες όσον αφορά:

την πρόγνωση της νόσου
την πιθανότητα εμφάνισης τοπικής υποτροπής (δηλαδή ‘επανεμφάνισης’ του καρκίνου στον τράχηλο)
την ανάγκη χορήγηση μετά την θυρεοειδεκτομή επικουρικής (adjuvant) θεραπείας με ραδιενεργό ιώδιο (ισχύει για τον θηλώδη και θυλακιώδη καρκίνο θυρεοειδούς)

Για το λόγο αυτό, ο ασθενής με διάγνωση ή υποψία καρκίνου θυρεοειδούς θα πρέπει να υποβάλλεται σε λεπτομερή και προσεκτικό προεγχειρητικό έλεγχο. Εξαιρετικά μεγάλη σημασία έχει ο υπερηχογραφικός έλεγχος των λεμφαδένων του τραχήλου, που θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο και έμπειρο ακτινολόγο.

Σε περίπτωση που – βάσει των υπερηχογραφικών τους χαρακτήρων- αναγνωριστούν ύποπτοι ή παθολογικοί λεμφαδένες, ο ακτινολόγος θα πρέπει να περιγράψει τις διαστάσεις τους, τη θέση τους στα ανατομικά διαμερίσματα του τραχήλου και τις σχέσεις τους με τα παρακείμενα ανατομικά στοιχεία. Αυτή είναι η λεγόμενη υπερηχογραφική χαρτογράφηση λεμφαδένων τραχήλου.

Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί η χαρτογράφηση να γίνει και με άλλες απεικονιστικές μεθόδους, όπως η αξονική τομογραφία.

Δυστυχώς, είναι αρκετά συχνά ο υπερηχογραφικός έλεγχος σε ασθενείς με παθήσεις θυρεοειδούς (συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου θυρεοειδούς) δεν είναι πλήρης. Συχνά απουσιάζει κάθε αναφορά στους λεμφαδένες του τραχήλου. Μία λάθος εντούτοις διάγνωση του ακτινολόγου μπορεί να κατευθύνει τον χειρουργό σε λανθασμένη επέμβαση.

Ο εξειδικευμένος χειρουργός θυρεοειδούς είναι σε θέση να υποβάλλει τον ασθενή στον σωστό προεγχειρητικό έλεγχο. Εφόσον διαθέτει επαρκή εμπειρία στην αντιμετώπιση των παθήσεων του θυρεοειδούς, και με βάση τα δεδομένα του λεπτομερούς και προσεκτικού προεγχειρητικού ελέγχου, είναι σε θέση να επιλέξει καταρχάς την σωστή χειρουργική επέμβαση, δηλαδή την επέμβαση που θα πρέπει να γίνει στον κάθε συγκεκριμένο ασθενή με βάση τα ιδιαίτερα δεδομένα του. Δεν αρκεί σε όλους τους ασθενείς η απλή θυρεοειδεκτομή. Σε κάποιους ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς θα πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα με την αφαίρεση του θυρεοειδούς και αφαίρεση των λεμφαδένων του τραχήλου, δηλαδή ο λεγόμενος λεμφαδενικός καθαρισμός. Διαφορετικά, η απλή θυρεοειδεκτομή είναι μη ριζική (μη θεραπευτική) δηλαδή ‘ατελής’ (‘ανεπαρκής’) επέμβαση.

Όταν ενδείκνυται, ο λεμφαδενικός καθαρισμός του τραχήλου θα πρέπει να γίνεται στον ίδιο χρόνο (δηλαδή ταυτόχρονα) με την αφαίρεση του θυρεοειδούς. Με τον τρόπο αυτό η επέμβαση είναι πραγματικά ριζική (θεραπευτική), καθώς δεν παραμένει στον ασθενή υπολειμματική νόσος. Επιτυγχάνονται έτσι τα βέλτιστα θεραπευτικά αποτελέσματα, απομακρύνοντας την πιθανότητα υποτροπής του καρκίνου θυρεοειδούς.

Πέραν όμως της επιλογής της σωστής ριζικής (θεραπευτικής) επέμβασης ο εξειδικευμένος και έμπειρος χειρουργός θυρεοειδούς είναι σε θέση να την εκτελέσει με την μέγιστη δυνατή ασφάλεια, ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών αλλά και την διάρκεια νοσηλείας.

Για το λόγο αυτό η αντιμετώπιση του ασθενούς με καρκίνο θυρεοειδούς (πιθανό ή διαγνωσμένο) θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένη ομάδα γιατρών, στην οποία κεντρικό ρόλο έχει ο χειρουργός και ο ακτινολόγος (και στη συνέχεια ο παθολογοανατόμος, ενδοκρινολόγος και πυρηνικός γιατρός).

Θυρεοειδεκτομή και λεμφαδένες