Εισαγωγή
Καρκίνος θυρεοειδούς και υποτροπή.-Το πρόβλημα της υποτροπής (επανεμφάνισης) του διαφοροποιημένου (θηλώδους/θυλακιώδους) καρκίνου θυρεοειδούς (DTC, Differentiated Thyroid Cancer) είναι υπαρκτό. Η υποτροπή παραμένει σαν πρόβλημα , ακόμη και μετά από την βέλτιστη αρχική θεραπευτική του αντιμετώπιση, και παρά την γενικά καλοήθη ‘βιολογική’ συμπεριφορά αυτής της μορφής καρκίνου.
Εντούτοις, δεν έχουν όλοι οι ασθενείς την ίδια πιθανότητα υποτροπής του καρκίνου.
Καρκίνος θυρεοειδούς και υποτροπή-Ταξινόμηση σε ομάδες κινδύνου
Καρκίνος θυρεοειδούς και υποτροπή. Με βάση συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, οι ασθενείς με DTC ταξινομούνται σε τρεις ομάδες, ανάλογα με την πιθανότητα υποτροπής της νόσου.
ΟΜΑΔΑ ΧΑΜΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Ι.Απουσία λεμφαδενικών ή μακρινών μεταστάσεων
ΙΙ.Απουσία διήθησης (‘επέκτασης’) παρακειμένων ανατομικών στοιχείων ή οργάνων
III. Απουσία διήθησης αγγείων
ΙV.Απουσία ιστολογικών χαρακτήρων που συνδυάζονται με επιθετική βιολογική συμπεριφορά (π.χ. ο τύπος με υψηλά κύτταρα [tall-cell variant], με κυλινδρικά κύτταρα [columnar-cell variant], ο διάχυτα σκληρυντικός [diffuse-sclerosing variant] και ο καρκίνος με κύτταρα τύπου ‘hobnail’).
V.Ριζική χειρουργική επέμβαση, χωρίς παραμονή υπολειμματικής νόσου
VI. Απουσία λεμφαδενικής νόσου (κλινική εξέταση, υπερηχογράφημα, διεγχειρητικά ευρήματα) ή παρουσία μικρομεταστάσεων (διάμετρος < 2 mm) σε ≤ 5 τραχηλικούς λεμφαδένες
VII.Απουσία καθήλωσης ραδιενεργού ιωδίου (Ι-131) εκτός της κοίτης του θυρεοειδούς
VIII.Ενδοθυρεοειδικό θηλώδες μικροκαρκίνωμα (< 1 cm), μονήρες ή πολυεστιακό, ακόμη και όταν συνοδεύεται από μεταλλάξεις του BRAF γονιδίου
Ειδικά για το θυλακιώδες (Follicular) καρκίνωμα
Ι.Ενδοθυρεοειδικό, εγκαψωμένο (περιβαλλόμενο από κάψα) καρκίνωμα, θυλακιώδης παραλλαγή του θηλώδους καρκίνου θυρεοειδούς
ΙΙ.Ενδοθυρεοειδικό, καλά διαφοροποιημένο θυλακιώδες καρκίνωμα με διήθηση της κάψας, χωρίς ή με ελάχιστες (< 4) εστίες αγγειακής διήθησης
ΟΜΑΔΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Ι.Παρουσία μικροσκοπικών εστιών διήθησης παρακειμένων ιστών
ΙΙ.Ύπαρξη λεμφαδενικών μεταστάσεων
ΙΙΙ.Καθήλωση ραδιενεργού ιωδίου (Ι-131) στον τράχηλο
IV.Ιστολογικοί χαρακτήρες που συνδυάζονται με επιθετική βιολογική συμπεριφορά του καρκίνου (τύπος με υψηλά κύτταρα [tall-cell variant], με κυλινδρικά κύτταρα [columnar-cell variant], ο διάχυτα σκληρυντικός [diffuse-sclerosing variant] και ο καρκίνος με κύτταρα τύπου ‘hobnail’)
V.Διήθηση αγγείων
VI.Παρουσία κλινικά διηθημένων λεμφαδένων (προεγχειρητική κλινική εξέταση και υπερηχογράφημα, διεγχειρητικά ευρήματα) ή παρουσία > 5 παθολογικών (διηθημένων) λεμφαδένων όλοι διαμέτρου < 3 cm
VII.Πολυεστιακό θηλώδες μικροκαρκίνωμα με εξωθυρεοειδική επέκταση και μετάλλαξη του BRAF γονιδίου (αν είναι γνωστή)
ΟΜΑΔΑ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Ι.Παρουσία διήθησης παρακειμένων ιστών (εμφανής εξωθυρεοειδική επέκταση του καρκίνου)
ΙΙ.Ατελής (μη ριζική) χειρουργική εκτομή με παρουσία υπολειμματικού καρκινικού ιστού
ΙΙΙ.Παρουσία μακρινών μεταστάσεων
IV.Πολύ υψηλά επίπεδα θυρεοσφαιρίνης μετεγχειρητικά, ενδεικτικά μακρινών μεταστάσεων
V.Παρουσία διηθημένων λεμφαδένων με τουλάχιστον ένα εξ αυτών διαμέτρου ≥ 3 cm
VI.Θυλακιώδες καρκίνωμα θυρεοειδούς με εκτεταμένη αγγειακή διήθηση (> 4 εστίες αγγειακής διήθησης)
Καρκίνος θυρεοειδούς και υποτροπή – Σχόλια
Η υποτροπή είναι μία πιθανότητα στην φυσική εξέλιξη του καρκίνου του θυρεοειδούς. Η αξιολόγηση του κινδύνου υποτροπής βασίζεται κατά κύριο λόγο στην ακριβή σταδιοποίηση του καρκίνου. Αυτή επιτυγχάνεται με το συνδυασμό του λεπτομερούς προεγχειρητικού ελέγχου, των ευρημάτων κατά τη διάρκεια της επέμβασης και της ιστολογικής εξέτασης.
Η σταδιοποίηση και η αξιολόγηση του “Καρκίνος θυρεοειδούς και υποτροπή” έχει σημασία:
-για την εκτίμηση της πρόγνωσης της νόσου
-για την επιλογή της σωστής περαιτέρω αντιμετώπισης (π.χ. χορήγηση επικουρικής θεραπείας με ραδιενεργό ιώδιο [RIA, RadioIodine Ablation therapy]).
-για την επιλογή της κατάλληλης τακτικής όσον αφορά την παρακολούθηση του ασθενούς
O κίνδυνος υποτροπής ποικίλει ανάλογα με την ομάδα. Ακόμη και στην ίδια εντούτοις ομάδα η πιθανότητα υποτροπής διαφέρει ανάλογα με τον αριθμό των αρνητικών προγνωστικών παραμέτρων που υπάρχουν στον κάθε ασθενή. Έχουν επίσης περιγραφεί διάφορα προγνωστικά συστήματα για την εκτίμηση της πρόγνωσης του κάθε συγκεκριμένου ασθενούς, με βάση συγκεκριμένες παραμέτρους το καθένα.
Καρκίνος θυρεοειδούς και υποτροπή
