Καρκίνος παραθυρεοειδούς – προεγχειρητική διάγνωση και η σημασία της

Καρκίνος παραθυρεοειδούς – Το πρόβλημα

Ο καρκίνος παραθυρεοειδούς είναι μία από τις πιο σπάνιες κακοήθεις ενδοκρινοπάθειες. Αντιστοιχεί στο 1 % των περιπτώσεων πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού. Υπάρχουν, εντούτοις, αναφορές από διάφορες χώρες, όπου περιγράφεται αύξηση της επίπτωσης («συχνότητας») του καρκίνου παραθυρεοειδούς. Η προεγχειρητική διάγνωση έχει σημασία για το σωστό σχεδιασμό της θεραπευτικής αντιμετώπισης..

Καρκίνος παραθυρεοειδούς – βιολογική συμπεριφορά

Ο καρκίνος παραθυρεοειδούς είναι ένας καρκίνος με επιθετική βιολογική συμπεριφορά. Χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά τοπικής υποτροπής (> 50 %) και με 5ετή επιβίωση < 50 % (σε ασθενείς με μεταστατική νόσο).

Καρκίνος παραθυρεοειδούς – γιατί είναι σημαντική η προεγχειρητική αναγνώρισή του

Οι ασθενείς με καρκίνο παραθυρεοειδούς θα πρέπει να υποβάλλονται σε ριζική εξ αρχής επέμβαση με en bloc αφαίρεση τυχόν διηθημένων παρακειμένων ιστών. Η χειρουργική επέμβαση είναι η μόνη μέθοδος θεραπείας με την οποία θα μπορούσε να επιτευχθεί ίαση από τη νόσο. Η επέμβαση αυτή θα πρέπει να γίνεται από πεπειραμένο και εξειδικευμένο χειρουργό ενδοκρινών αδένων. Η απλή περιορισμένη (τοπική) εκτομή, που εφαρμόζεται στο αδένωμα παραθυρεοειδούς, δεν είναι κατάλληλη για τον καρκίνο παραθυρεοειδούς.Η προεγχειρητική διάγνωση του καρκίνου παραθυρεοειδούς είναι σημαντική για το σωστό σχεδιασμό και την επιλογή της κατάλληλης χειρουργικής επέμβασης.

Καρκίνος παραθυρεοειδούς – πώς τίθεται η προεγχειρητική διάγνωση;

Δυστυχώς, λόγω της σπανιότητάς του, η προεγχειρητική διάγνωση του καρκίνου παραθυρεοειδούς μπορεί να διαφύγει της προσοχής. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διάγνωση τίθεται μετά την επέμβαση, με την ιστολογική εξέταση του χειρουργικού παρασκευάσματος. Ακομη όμως και η ιστολογική διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη, ιδιαίτερα σε ασθενείς με άτυπο αδένωμα παραθυρεοειδούς. Σε κάποιους ασθενείς η διάγνωση μπορεί να τεθεί μετά την αρχική επέμβαση λόγω:

• επιμένοντος υπερπαραθυρεοειδισμού
• υποτροπής του υπερπαραθυρεοειδισμού
• εμφάνισης μεταστατικής νόσου.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η προεγχειρητική διάγνωση δεν είναι εύκολη. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν υπάρχουν ειδικοί δείκτες για την αναγνώριση του καρκίνου παραθυρεοειδούς.

Υπάρχουν εντούτοις ορισμένα ευρήματα από τον προεγχειρητικό έλεγχο που μπορεί να είναι χρήσιμα για την προεγχειρητική διάγνωση, όπως:

1. Τοπική διήθηση παρακειμένων ιστών όπως τραχείας, κάτω λαρυγγικού νεύρου (που εκδηλώνεται με βράγχος φωνής), κάτωθεν του υοειδούς μυών κλπ (αξιολογείται με την βοήθεια της σύγχρονης απεικόνισης)
2. Εμφάνιση λεμφαδενικών ή μακρινών μεταστάσεων
3. Ψηλαφητή μάζα
4. Πολύ αυξημένα επίπεδα ασβεστίου ορού (> 14 mg/dl) (*)
5. Πολύ μεγάλου βαθμού αύξηση επιπέδων παραθορμόνης ορού (> 300 pg/ml) (*)
6. Βαριά νεφροπάθεια ή οστεοπώρωση πιθανόν με αυτόματα κατάγματα
7. Στο υπερηχογράφημα, μεγάλη (> 3 cm) υποηχογενής ετερογενής μάζα στην ανατομική θέση ενός παραθυρεοειδούς αδένα. Ιδιαίτερα όταν η μάζα αυτή έχει ανώμαλα όρια, αυξημένη χαοτική αγγείωση και επασβεστώσεις

Καρκίνος παραθυρεοειδούς – ποιός ο ρόλος της παρακέντησης με λεπτή βελόνη (FNA);

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η προεγχειρητική παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA) δεν συνιστάται. Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους:

1. Στη δυσκολία διαφοροδιάγνωσης μεταξύ καρκίνου παραθυρεοειδούς από αδενώματος παραθυρεοειδών στην κυτταρολογική εξέταση
2. Στον κίνδυνο ρήξης του όγκου και εμφύτευσης καρκινικών κυττάρων στη διαδρομή της βελόνης.

(*) Πολύ σπάνια, ο καρκίνος παραθυρεοειδούς μπορεί να είναι μη λειτουργικός, και στις περιπτώσεις αυτές δεν παρατηρείται αύξηση των επιπέδων ασβεστίου και παραθορμόνης ορού.

(**) Η ευαισθησία του προεγχειρητικού απεικονιστικού ελέγχου αυξάνεται όταν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό οι τρεις βασικές μέθοδοι (υπερηχογράφημα, σπινθηρογράφημα με Tc99m-sestamibi scan και αξονική τομογραφία)