CΟVID-19 και θυρεοειδής – άμεσες και απώτερες επιπτώσεις (μέρος Α)
Εισαγωγή
COVID-19 και θυρεοειδής. – Η λοίμωξη COVID-19 (Coronavirus disease 2019) είναι μία εξαιρετικά μεταδοτική νόσος που προκαλείται από τον ιό SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2).
Όπως όλοι μας έχουμε μάθει πλέον (ενίοτε επώδυνα), οι περισσότεροι ασθενείς με COVID-19 είναι ασυμπτωματικοί ή παρουσιάζονται με ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της γρίπης.
Εντούτοις σε ένα ποσοστό περίπου 15 % τα συμπτώματα μπορεί να είναι έντονα, ενώ στο 5 % μπορεί οι ασθενείς να παρουσιαστούν σε βαριά κλινική κατάσταση. Η λοίμωξη COVID-19 οφείλεται στην προσβολή αρχικά του πνευμονικού παρεγχύματος από τον ιό SARS-CoV-2.
COVID-19 και θυρεοειδής – γενικές γνώσεις
H είσοδος του ιού στον ενδοκυττάριο χώρο γίνεται μέσω του υποδοχέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE 2, angiotensin-converting enzyme 2). Επειδή ο θυρεοειδικός ιστός (θυρεοειδικό παρέγχυμα) είναι ιδιαίτερα πλούσιος σε υποδοχείς ACE2, o θυρεοειδής αδένας είναι ιδιαίτερα ευπαθής στην προσβολή του από την λοίμωξη από τον ιό SARS-C0V-2 (COVID-19).
H βλάβη του θυρεοειδούς αδένα από τον ιό μπορεί να προκληθεί μέσω της δράσης πολύπλοκων μηχανισμών στους οποίους εμπλέκεται η φλεγμονώδης διεργασία με μία μεγάλη ποικιλία ουσιών μεσολαβητικών της φλεγμονής.
Σημαντική επίσης επίδραση στην λειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να έχει και η εμπλοκή παραγόντων του ανοσοποιητικού συστήματος, μέσω της απάντησης αυτού στη φλεγμονώδη διεργασία.
Όπως είναι γνωστό, η λειτουργία του θυρεοειδούς επηρεάζει πρακτικά κάθε σύστημα του ανθρωπίνου οργανισμού, συμπεριλαμβανομένου και του καρδιαγγειακού και του αναπνευστικού συστήματος. Για το λόγο αυτό, η προσβολή του θυρεοειδούς από την νόσο (COVID-19) μπορεί να έχει άμεση επίδραση στην εξέλιξη (πορεία) της νόσου.
Επιπλέον, με δεδομένο ότι οι διαταραχές του θυρεοειδούς είναι πιο συνηθισμένες σε ασθενείς με διάφορες συνυπάρχουσες παθήσεις (όπως σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκία, νεφροπάθεια, ηπατοπάθεια) και λαμβανομένου υπόψη ότι οι ασθενείς με τις παθήσεις αυτές είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν βαρύτερη μορφή της λοίμωξης COVID-19, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η συνύπαρξη θυρεοειδοπάθειας μπορεί να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την πορεία της λοίμωξης COVID-19.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι οι ιογενείς λοιμώξεις (όπως η COVID-19) μπορεί να πυροδοτήσουν την εμφάνιση θυρεοειδίτιδας (συνηθέστατα υποξείας [de Quervain]). Είναι επίσης γνωστό ότι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού (όπως η CODID-19) μπορεί να είναι «εκλυτικοί παράγοντες» για την εμφάνιση της λεγόμενης θυρεοτοξικής κρίσης (θυρεοειδικής ‘καταιγίδας’, thyroid storm), που είναι μία σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα επιπλοκή του αρρύθμιστου ή πτωχά ρυθμιζόμενου υπερθυρεοειδισμού. Εύκολα γίνεται αντιληπτό τι σημαίνει αν ένας ασθενής με COVID-19 εμφανίσει παράλληλα μία τέτοια επιπλοκή (θυρεοτοξική κρίση) και τι δραματική επίδραση θα είχε κάτι τέτοιο στην θνητότητα της νόσου.
COVID-19 και θυρεοειδής: άξονας ‘υποθάλαμος-υπόφυση-θυρεοειδής»
Η COVID-19 προκαλεί βλάβη τόσο του υποθαλάμου όσο και της υπόφυσης με διάφορους μηχανισμούς, όπως:
- Άμεση βλάβη από τον ιό SARS-C0V-2
- Βλάβη από τις κυτοκίνες και άλλες μεσολαβητικές της φλεγμονής ουσίες
- Βλάβη από την υποξία (σε ασθενείς με βαριά νόσο COVID-19)
- Βλάβη από την χορήγηση φαρμάκων (όπως γλυκοκορτικοειδή)
COVID-19 και θυρεοειδής: άμεση επίδραση στον θυρεοειδή
Στη λοίμωξη COVID-19 δεν έχει παρατηρηθεί βλάβη των θυλακίων του αδένα (που αποτελούν την μορφολογική και λειτουργική του μονάδα). Χαρακτηριστικά απουσιάζουν τα λεμφοκύτταρα, που μπορεί εντούτοις να υπάρχουν όταν εμφανιστεί υποθυρεοειδισμός (βλ. παρακάτω). Σε ασθενείς που κατέληξαν από COVID-19 έχει περιγραφεί εκτεταμένη απόπτωση (δηλαδή καταστροφή ) των θυρεοειδικών κυττάρων, εύρημα χαρακτηριστικό στην λεγόμενη καταστρεπτική θυρεοειδίτιδα (destructive thyroiditis), που μπορεί να ευθύνεται για την εμφάνιση υπερθυρεοειδισμού.
COVID-19 και θυρεοειδής: υποθυρεοειδισμός
Η συχνότητα του υποθυρεοειδισμού σε ασθενείς που νοσηλεύονται με COVID-19 κυμαίνεται περί το 5 % (κατ΄ άλλους έως 10 %). Κάποιοι ερευνητές ανέφεραν ότι η θνητότητα των ασθενών με COVID-19 και υποθυρεοειδισμό βρέθηκε μεγαλύτερη σε σύγκριση με τους ασθενείς με COVDI-19 αλλά χωρίς υποθυρεοειδισμό. Αυτό εντούτοις δεν επιβεβαιώθηκε σε άλλες μελέτες. Είναι ενδιαφέρον ότι ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να εμφανιστεί είτε στη διάρκεια της νόσου COVID-19 είτε μετά την αποθεραπεία του ασθενούς. Συνηθέστατα αποδίδεται σε χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα. Θεωρείται ότι η συχνότητα εμφάνισης υποθυρεοειδισμού σε ασθενείς με COVID-19 σχετίζεται με τη βαρύτητα της λοίμωξης.
Ο υποθυρεοειδισμός σε ασθενείς με COVID-19 μπορεί να οφείλεται όχι σε άμεση βλάβη του θυρεοειδούς αλλά σε προσβολή του άξονα ‘υποθάλαμος-υπόφυση-θυρεοειδούς’ (βλ. παραπάνω). Σε αυτή την περίπτωση ο υποθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται ως «κεντρικός».
Στους περισσότερους ασθενείς με υποθυρεοειδισμό στα πλαίσια COVID-19 ο υποθυρεοειδισμός είναι παροδικός. Η επίδραση του υποθυρεοειδισμού στην πορεία της λοίμωξης COVID-19 παραμένει αμφιλεγόμενη.
(η συνέχεια σε επόμενη ανάρτηση).
Covid-19 και θυρεοειδής 906
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Υπερπαραθυρεοειδισμός – Πρωτοπαθής
Υπερπαραθυρεοειδισμός – Δευτεροπαθής και Τριτοπαθής
Covid-19 και θυρεοειδής 906
Covid-19 και θυρεοειδής 906[/vc_column_text][/vc_column]
