Εισαγωγή
Καρκίνος θυρεοειδούς και θυρεοειδίτιδα Hashimoto-Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto (ΘΗ) είναι μία αρκετά συνήθης μορφή θυρεοειδίτιδας. Από παλιά υπάρχουν ερωτηματικά για την πιθανή συσχέτιση της φλεγμονής που χαρακτηρίζει την θυρεοειδίτιδα Hashimoto και του καρκίνου θυρεοειδούς. Με βάση τα δεδομένα των διαφόρων διαθέσιμων μελετών δεν ήταν ασφαλής η εξαγωγή ενός σαφούς εν προκειμένω συμπεράσματος.
Πρόσφατα δεδομένα
Πρόσφατα δημοσιεύθηκε μία μεγάλη προοπτική μελέτη, που περιλάμβανε έναν πολύ μεγάλο αριθμό ασθενών (n=9.851) με όζους διαμέτρου > 1 cm. Οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι στους ασθενείς με όζους και θυρεοειδίτιδα Hashimoto η απάντηση της κυτταρολογικής εξέτασης μετά παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA) ήτανπιο συχνά «ατυπία / θυλακιώδης βλάβη απροσδιόριστης σημασίας» (Bethesda III) σε σύγκριση με τους ασθενείς χωρίς ΘΗ (26 % vs 22 %, p< 0.001).
To εύρημα αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως αναμενόμενο΄Και αυτό γιατί η φλεγμονή που χαρακτηρίζει την θυρεοειδίτιδα Hashimoto μπορεί να προκαλέσει αντιδραστικού τύπου ατυπία στα θυλακιώδη κύτταρα. Η αντιδραστική αυτή ατυπία μπορεί να παρουσιάζει σε κάποιο βαθμό ομοιότητες με τα ευρήματα που χαρακτηρίζουν το θηλώδες καρκίνωμα θυρεοειδούς. Τέτοιες ομοιότητες είναι π.χ. η αύξηση μεγέθους πυρήνα, η ανωμαλία περιγράμματος πυρήνα και οι πυρηνικές πτυχές. Οι ομοιότητες αυτές ευθύνονται για το συχνό αυτό εύρημα στην κυτταρολογική εξέταση μετά FNA.
Επίσης η κυτταρολογική διάγνωση της κακοήθειας μετά από FNA ήταν πιο συχνή σε όζους ασθενών με ΘΗ παρά σε όζους ασθενών χωρίς ΘΗ (10 % vs 6.4 %, p< 0.001).
Συνολικά, ο κίνδυνος να υποκρύπτεται κακοήθεια σε όζο θυρεοειδούς σε ασθενείς με ΘΗ είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τους ασθενείς με όζο θυρεοειδούς χωρίς ΘΗ. Αυτό ισχύει είτε πρόκειται για μονήρεις όζους είτε για πολλαπλούς όζους. Τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν: για μονήρεις όζους: 24.5 % vs 16 %, για πολλαπλούς όζους 22 % vs 15 %, p<0.01..
Επηρεάζει η θυρεοειδίτιδα Hashimoto τη βιολογική συμπεριφορά του καρκίνου θυρεοειδούς?
Δεν υπήρχαν ευρήματα που να υποδηλώνουν ότι η βιολογική συμπεριφορά του καρκίνο του θυρεοειδούς επηρεάζεται από την παρουσία ή όχι θυρεοειδίτιδας Hashimoto. Με άλλα λόγια, η φλεγμονώδης διεργασία που χαρακτηρίζει την θυρεοειδίτιδα Hashimoto δεν έχει κάποια επίδραση στη βιολογική συμπεριφορά του καρκίνου θυρεοειδούς. Απ’ εναντίας, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η παρουσία διήθησης του θυρεοειδικού παρεγχύματος από κυτταροτοξικά Τ-κύτταρα, που παρατηρείται στη θυρεοειδίτιδα Hashimoto, μπορεί να περιορίζει την ανάπτυξη / επέκταση των καρκινικών κυττάρων. Αυτό υποστηρίζεται από κάποιους ερευνητές με βάση τη μικρότερη συχνότητα λεμφαδενικών μεταστάσεων όταν τίθεται η διάγνωση. Υποστηρίζεται επίσης και από την μικρότερη συχνότητα υποτροπής της νόσου στη διάρκεια του follow-up σε ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto(*). Το θέμα αυτό, εντούτοις, παραμένει αμφιλεγόμενο.
Σχόλια
Τα παραπάνω ευρήματα έχουν κλινική σημασία, καθώς τόσο η θυρεοειδίτιδα Hashimoto όσο και ο καρκίνος θυρεοειδούς είναι πολύ συνηθισμένες παθήσεις. Θυρεοειδίτιδα Hashimoto συνυπάρχει σε ποσοστό περίπου 15 % των ασθενών με διαφοροποιημένο καρκίνο (θηλώδη / θυλακιώδη) θυρεοειδούς. Το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς (συνήθως σε συνδυασμό με την παρακέντηση με λεπτή βελόνη [FNA]) αποτελούν τη βάση της διαγνωστικής διερεύνησης των ασθενών αυτών. Ο έμπειρος ακτινολόγος είναι σε θέση να αξιολογήσει τους υπερηχογραφικούς χαρακτήρες των όζων του θυρεοειδούς και να εκτιμήσει την πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος. Οι υπερηχογραφικοί χαρακτήρες του καρκίνου θυρεοειδούς είναι ίδιοι στους ασθενείς με ή χωρίς θυρεοειδίτιδα Hashimoto. H μόνη διαφορά στους ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto και καρκίνο θυρεοειδούς είναι ότι τα όρια των κακοήθων όζων είναι πιο συχνά ασαφή ή ακανόνιστα, λόγω της συχνά ετερογενούς ηχοδομής του θυρεοειδικού παρεγχύματος (**)
Θυρεοειδίτιδα Hashimoto και λέμφωμα θυρεοειδούς
Παρεπιπτόντως, και με δεδομένη την συσχέτιση θυρεοειδίτιδα Hashimoto και λεμφώματος θυρεοειδούς, στην προαναφερθείσα μελέτη διαγνώσθηκαν 9 ασθενείς με τη σπάνια αυτή μορφή νεοπλάσματος θυρεοειδούς.
Συμπέρασμα
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει η πρόσφατη αυτή μελέτη (J Endocr Soc 2019; 3: 791) είναι ότι η ΘΗ συνοδεύεται από αύξηση της πιθανότητας να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς στους ασθενείς στους οποίους συνυπάρχουν όζοι θυρεοειδούς. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται η προσεκτική διαγνωστική διερεύνηση των ασθενών αυτών με τη βοήθεια κυρίως του υπερηχογραφήματος και της υπερηχογραφικά καθοδηγούμενης παρακέντησης με λεπτή βελόνη (FNA).
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΚΟΡΑΦΑΣ/ΜΗΤΕΡΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ
Πηγές
J Endocr Soc 2019; 3: 791
(*) J Clin Endocrinol Metab 98;2409
(**) J Ultrasound Med. 2015 Apr;34(4):697-704.[/vc_column_text][/vc_column]
