Υπερπαραθυρεοειδισμός top 3 ερωτήσεις και απαντήσεις

Υπερπαραθυρεοειδισμός – ΕΡΩΤΗΣΗ 1

Έχω αφαιρέσει έναν παραθυρεοειδή αδένα γιατί σε αυτόν εντοπιζόταν αδένωμα παραθυρεοειδούς. Θα εμφανίσω ξανά το ίδιο πρόβλημα από τους άλλους παραθυρεοειδείς (υπερπαραθυρεοειδισμός)?

Απάντηση

Το αδένωμα παραθυρεοειδούς είναι η συνηθέστερη αιτία υπερπαραθυρεοειδισμού (πρωτοπαθούς). Ουπερπαραθυρεοειδισμός στο 87 – 88 % των περιπτώσεων οφείλεται σε αδένωμα παραθυρεοειδούς που παράγει αυξημένες ποσότητες παραθορμόνης. Σχεδόν πάντα είναι μονήρες, δηλαδή εμφανίζεται σε έναν μόνον από τους 4 παραθυρεοειδείς αδένες. Πολύ πιο σπάνια μπορεί να υπάρχει διπλό αδένωμα παραθυρεοειδούς (~ 2 – 3 % των περιπτώσεων υπερπαραθυρεοειδισμού).

Σήμερα, χάρη στις σύγχρονες απεικονιστικές μεθόδους και κυρίως με τη βοήθεια του υπερηχογραφήματος υψηλής ευκρίνειας και του σπινθηρογραφήματος παραθυρεοειδών (και σε ειδικές περιπτώσεις με την τετραδιάσταση αξονική τομογραφία [4D-CT]) είναι δυνατός ο προεγχειρητικός εντοπισμός του αδενώματος. Μπορούμε δηλαδή πριν την επέμβαση αφαίρεσης του παραθυρεοειδούς (παραθυρεοειδεκτομή) να γνωρίζουμε σε ποιόν παραθυρεοειδή αδένα έχει αναπτυχθεί το αδένωμα (δεξιά άνω ή κάτω, αριστερά άνω ή κάτω). Ο προεγχειρητικός εντοπισμός – πέραν του ότι διευκολύνει την επέμβαση και επιτρέπει την εφαρμογή της ελάχιστα επεμβατικής παραθυρεοειδεκτομής – μπορεί να δώσει πληροφορίες για το αν πάσχει ένας ή περισσότεροι παραθυρεοειδείς (βλ. παραπάνω, π.χ. μονήρες vs διπλό αδένωμα).

Με την αφαίρεση του πάσχοντος παραθυρεοειδούς στον οποίο έχει αναπτυχθεί το αδένωμα παραθυρεοειδούς επιτυγχάνεται η άμεση ίαση του ασθενούς. Εφόσον πρόκειται πράγματι για μονήρες αδένωμα παραθυρεοειδούς (όπως είναι η συχνότερη περίπτωση) η επανεμφάνιση του υπερπαραθυρεοειδισμού μελλοντικά είναι εξαιρετικά σπάνια. Η πιθανότητα αυτή είναι ίδια με εκείνη που έχει οποιοσδήποτε στο γενικό πληθυσμό να εμφανίσει αδένωμα παραθυρεοειδούς.

Υπερπαραθυρεοειδισμός – ΕΡΩΤΗΣΗ 2

Έχω κάνει επέμβαση αφαίρεσης παραθυρεοειδούς – θα πρέπει να πάρω φάρμακα για την οστεοπόρωση?

Απάντηση

Όλοι οι ασθενείς με πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό, ακόμη και οι μικρής ηλικίας, ακόμη και οι άρρενες, παρουσιάζουν κάποιου βαθμού βλάβη από τα οστά. Η βλάβη αυτή οφείλεται στην κινητοποίηση του ασβεστίου από τα οστά που προκαλείται από την δράση της παραθορμόνης (που εκκρίνεται σε μεγαλύτερες του φυσιολογικού ποσότητες).

Το ασβέστιο αυτό εισέρχεται στη συνέχεια στην κυκλοφορία και αποβάλλεται στα ούρα.

Έτσι εξηγείται και ο κλασικός συνδυασμός υπερασβεστιαιμίας και υπερασβεστιουρίας που – σε συνδυασμό με την αυξημένη παραθορμόνη στο αίμα- χαρακτηρίζει τον πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό.

Η βλάβη που εμφανίζουν τα οστά στον πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό είναι αρχικά η οστεοπενία και στη συνέχεια η οστεοπόρωση. Παλαιότερα εμφανίζονταν μία σπανιότερη σήμερα επιπλοκή από τα οστά, η λεγόμενη ινώδης κυστική οστεΐτιδα. Σπάνια μπορεί να παρατηρηθούν ακόμη και παθολογικά κατάγματα. Αν και τα προβλήματα αυτά είναι συνηθέστερα σε γυναίκες μέσης ή τρίτης ηλικίας, μπορεί να παρατηρηθούν ασχέτως ηλικίας και στα δύο φύλα.

Τα ‘φάρμακα για την οστεοπόρωση’ (διφωσφονικά) είναι μία ομάδα φαρμάκων που έχουν σχεδιαστεί κυρίως για τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση (μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες). Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά για την πρόληψη ή ακόμη και για την θεραπεία της οστεοπόρωσης σε αυτή την ειδική ομάδα του γενικού πληθυσμού.

Το διφωσφονικά εντούτοις δεν είναι σχεδιασμένα για τους ασθενείς με υπερπαραθυρεοειδισμό. Στους ασθενείς αυτούς τα διφωσφονικά δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε.

Μετά την αφαίρεση του αδενώματος ο οργανισμός αρχίζει από μόνος του να αποκαθιστά τις οστικές βλάβες που έχει προκαλέσει ο υπερπαραθυρεοειδισμός. Παρατηρείται αυξημένη καθήλωση του ασβεστίου στα οστά, διορθώνοντας την οστεοπενία-οστεοπόρωση. Ένα συχνό ερώτημα στο σημείο αυτό είναι αν τα διφωσφονικά μπορεί να ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΥΝ την φυσιολογική αυτή αυτόματη διαδικασία. Αν δηλαδή πρόκειται να προσφέρουν κάποιο θεραπευτικό όφελος στον ασθενή μετεγχειρητικά.

Η απάντηση είναι πως μπορεί να βοηθήσουν κάποιους ασθενείς όχι όμως όλους. Ούτε μπορούμε να προβλέψουμε ποιοι ασθενείς θα βοηθηθούν από την μετεγχειρητική χορήγηση διφωσφονικών. Το θέμα αυτό θα πρέπει να συζητιέται μεταξύ του ασθενούς και του ενδοκρινολόγου του μετά την επέμβαση αφαίρεσης παραθυρεοειδούς (παραθυρεοειδεκτομή).

Φαίνεται ότι η χορήγηση διφωσφονικών θα μπορούσε να είναι χρήσιμη ιδιαίτερα σε ασθενείς με εξαιρετικά μεγάλου βαθμού οστεοπενίας / οστεοπόρωση (όπως αυτές προσδιορίζονται με την μέτρηση της οστικής πυκνότητας). Σε ασθενείς με μικρότερης βαρύτητας οστική βλάβη, η χορήγηση διφωσφονικών δεν αναμένεται να είναι χρήσιμη. Στις περιπτώσεις αυτές είναι σκόπιμη η παρακολούθηση της οστικής πυκνότητας χωρίς χορήγηση διφωσφονικών προκειμένου να αξιολογηθεί η πορεία αποκατάστασης των οστικών βλαβών από τον οργανισμό, με την απλή χορήγηση ασβεστίου και βιταμινών.

Υπερπαραθυρεοειδισμός – ΕΡΩΤΗΣΗ 3

Έχω υπερπαραθυρεοειδισμό – θα εμφανίσουν το πρόβλημα αυτό και τα παιδιά μου?

Απάντηση

Θεωρητικά είναι δυνατόν ο υπερπαραθυρεοειδισμός να είναι κληρονομικός. Εντούτοις αυτό – σαν γενικός κανόνας – δεν παρατηρείται στις περισσότερες περιπτώσεις γιατί στην πλειονότητα των ασθενών ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός είναι σποραδικός, παρατηρείται δηλαδή σε μεμονωμένα άτομα και όχι κατά συρροή σε μέλη της ίδιας οικογένειας.

«Θα πρέπει τα παιδιά μου να κάνουν έλεγχο για υπερπαραθυρεοειδισμό γιατί πάσχω από αδένωμα παραθυρεοειδούς?». Αυτή είναι μία άλλη διατύπωση του ίδιου ερωτήματος. Η απάντηση είναι σε γενικές γραμμές αρνητική (όχι). Ο έλεγχος των παιδιών εντούτοις για υπερπαραθυρεοειδισμό έχει θέση σε ειδικές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα όταν υπάρχουν περισσότερα από 2 περιπτώσεις υπερπαραθυρεοειδισμού στην ίδια οικογένεια ή όταν εμφανίζουν ενδείξεις της νόσου (π.χ. εύκολη κόπωση, αδυναμία συγκέντρωσης, μεταβολές του ψυχισμού [κατάθλιψη] κλπ.). Περισσότερα για τον κληρονομικό υπερπαραθυρεοειδσμό βλ. εδώ.