Όζοι θυρεοειδούς και θυρεοειδεκτομή – που σταματούν οι ενδείξεις και που αρχίζει η υπερθεραπεία (overtreatment), τα λάθη και οι ‘σκιές’

Οι όζοι θυρεοειδούς είναι ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα υγείας. Παλαιότερα οι όζοι θυρεοειδούς διαγιγνώσκονταν όταν αποκτούσαν μεγάλο μέγεθος και ήταν αντιληπτοί είτε από τον ίδιον τον ασθενή ή το περιβάλλον του είτε από τον γιατρό με την κλινική εξέταση (επισκόπηση και ψηλάφηση).

Σήμερα, εντούτοις, χάρη στις προόδους της ιατρικής τεχνολογίας και συγκεκριμένα της ιατρικής απεικόνισης, μπορεί να διαγνωστούν και εξαιρετικά μικρού μεγέθους όζοι θυρεοειδούς, διαμέτρου λίγων χιλιοστών. Έχει βρεθεί ότι – αν ελεγχθεί ο γενικός πληθυσμός με υπερηχογράφημα υψηλής ευκρίνειας – όζοι θυρεοειδούς ποικίλης διαμέτρου θα βρεθούν σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (60- 70 %).

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν χρειάζεται κάποια θεραπευτική αντιμετώπιση για όλους αυτούς τους όζους. Η απάντηση είναι αρνητική, καθώς οι περισσότεροι όζοι θυρεοειδούς αυτό που χρειάζονται είναι κατά βάση η περιοδική παρακολούθηση.
Σε κάποιες εντούτοις περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση (αφαίρεση θυρεοειδούς, θυρεοειδεκτομή).

Όζοι θυρεοειδούς και θυρεοειδεκτομή – ενδείξεις

Θυρεοειδεκτομή θα απαιτηθεί σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που αναφέρονται εν συντομία στη συνέχεια:

Καρκίνος θυρεοειδούς (υποψία ή διάγνωση καρκίνου)-οι όζοι θυρεοειδούς είναι η συνηθέστερη μορφή με την οποία παρουσιάζεται ο καρκίνος θυρεοειδούς. Υπάρχει σήμερα συγκεκριμένη διαγνωστική μεθοδολογία με την οποία μπορεί να διαγνωστεί ο καρκίνος θυρεοειδούς ή να δημιουργηθεί υποψία για την διάγνωση του καρκίνου. Η υποψία/διάγνωση καρκίνου θυρεοειδούς είναι μια συνήθης ένδειξη χειρουργικής επέμβασης στους ασθενείς με όζους θυρεοειδούς.
Συμπτώματα-όταν οι όζοι αποκτήσουν μεγάλο μέγεθος μπορεί να αρχίσουν να ασκούν πίεση σε διπλανά ανατομικά στοιχεία/όργανα. Για το λόγο αυτό μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα, που – καθώς οφείλονται σε πίεση από τον διογκωμένο θυρεοειδή – χαρακτηρίζονται σαν ‘πιεστικά φαινόμενα’. Συνηθέστερα πιέζεται η τραχεία και σπανιότερα ο οισοφάγος.
Αισθητικά προβλήματα. Οι μεγάλοι όζοι θυρεοειδούς συχνά είναι εμφανείς αλλοιώνοντας την εικόνα του προσώπου του/της ασθενούς.
Υπερθυρεοειδισμός. Σε κάποιες περιπτώσεις οι όζοι θυρεοειδούς παρατηρουνται σε ασθενείς στους οποίους ο θυρεοειδής αδένας παράγει αυξημένες ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών, με αποτέλεσμα την εμφάνιση υπερθυρεοειδισμού. Σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για την λεγόμενη πολυοζώδη τοξική βρογχοκήλη. Σπανιότερα, ένας μόνο (μονήρης) όζος θυρεοειδούς μπορεί να υπερλειτουργεί παράγοντας αυξημένες ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών, με αποτέλεσμα και πάλι την εμφάνιση υπερθυρεοειδισμού. Σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για το λεγόμενο τοξικό αδένωμα. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις η θυρεοειδεκτομή είναι μία θεραπευτική επιλογή.

Όζοι θυρεοειδούς και θυρεοειδεκτομή – που σταματούν οι ενδείξεις και που αρχίζουν τα λάθη, η υπερθεραπεία και οι ‘σκιές’

Αν και στην Ιατρική δεν ισχύουν οι ακριβείς και αυστηροί μαθηματικοί κανόνες, υπάρχει υποχρέωση από την πλευρά των γιατρών να ακολουθούνται οι ισχύουσες ενδείξεις για τις διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση των όζων θυρεοειδούς. Μάλιστα εδώ το θέμα αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία δεδομένης της μεγάλης συχνότητας με την οποία απαντάται το πρόβλημα αυτό στο γενικό πληθυσμό.

Η παραβίαση των ενδείξεων θυρεοειδεκτομής στους ασθενείς με όζους θυρεοειδούς θα είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει μία χειρουργική επέμβαση σε άτομα που δεν την χρειάζονται. Η τακτική αυτή χαρακτηρίζεται σαν υπερθεραπεία (overtreatment). Είναι προφανές ότι η υπερθεραπεία είναι στον αντίποδα της Ιπποκρατικής εντολής ‘ΩΦΕΛΕΕΙΝ Η ΜΗ ΒΛΑΠΤΕΙΝ’. Το άτομο που υποβάλλεται σε ‘χειρουργική υπερθεραπεία’ για όζους θυρεοειδούς υποβάλλεται σε μία άσκοπη (‘αχρείαστη’) χειρουργική επέμβαση, που δεν προσφέρει κάποιο θεραπευτικό όφελος, ενώ παράλληλα εκτίθεται και στους κινδύνους εμφάνισης επιπλοκών από μία άστοχη επέμβαση.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί η μεγάλη σημασία της προσεκτικής επιλογής των ασθενών με όζους θυρεοειδούς που θα πρέπει να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση (θυρεοειδεκτομή). Η επιλογή αυτή βασίζεται σε προσεκτική αξιολόγηση των δεδομένων του κλινικού και εργαστηριακού / απεικονιστικού ελέγχου του κάθε ασθενούς. Βάσει των δεδομένων αυτών επιλέγεται η σωστή τακτική για τον κάθε συγκεκριμένο ασθενή. Πρόκειται για την λεγόμενη εξατομικευμένη αντιμετώπιση των ασθενών με όζους θυρεοειδούς.

Η επιλογή αυτή έχει δύο βασικές προϋποθέσεις:

Η μία είναι καθαρά επιστημονική και έχει να κάνει με την επιστημονική επάρκεια και την εμπειρία των γιατρών που θα ασχοληθούν με τον ασθενή. Είναι προφανής η σημασία του να είναι ολοκληρωμένοι, εξειδικευμενοι και έμπειροι οι γιατροί αυτοί ώστε να αξιολογήσουν σωστά τα ευρήματα του ελέγχου του ασθενούς και να του προτείνουν τη σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση. Αν και η ευθύνη αυτή αφορά πρωτίστως τους κλινικούς γιατρούς (κυρίως ενδοκρινολόγο και χειρουργό θυρεοειδούς), ιδιαίτερη ευθύνη έχουν και όλοι οι γιατροί άλλων ειδικοτήτων που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση των ασθενών με όζους θυρεοειδούς (π.χ. ακτινολόγος, κυτταρολόγος).
Η άλλη προϋπόθεση έχει να κάνει με την ακεραιότητα του χαρακτήρα των γιατρών. Είναι ανεπίτρεπτο να προτείνεται ή να γίνεται μία χειρουργική επέμβαση όχι προς όφελος του ασθενούς αλλά προς όφελος (οικονομικό) του γιατρού. Η παράμετρος αυτή αφορά τόσο τους χειρουργούς που μπορεί να προτείνουν μία αχρείαστη επέμβαση, όσο και τους γιατρούς άλλων ειδικοτήτων (π.χ. ενδοκρινολόγους) που μπορεί να συστήσουν την επέμβαση συνεργαζόμενοι (με συγκεκριμένους όρους) με συγκεκριμένους χειρουργούς. Μάλιστα -σε κάποιες περιπτώσεις – η επέμβαση μπορεί να παρουσιαστεί και ως επείγουσα με εκφράσεις του τύπου «πρέπει να χειρουργηθείς επειγόντως αύριο», «έπρεπε να έχεις χειρουργηθεί χθες» κλπ., εκφράσεις που αποτελούν ένα ιδιόρρυθμο bullying των ασθενών.

«Πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται». ΠΛΑΤΩΝ