Νόσος Graves – Ραδιενεργό ιώδιο και θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια
Εισαγωγή
Το ραδιενεργό ιώδιο χρησιμοποιείται στις παθήσεις του θυρεοειδούς σε δύο περιπτώσεις: στην θεραπεία του διαφοροποιημένου (θηλώδους και θυλακιώδους) καρκίνου θυρεοειδούς (σαν επικουρική [adjuvant] μέθοδος θεραπείας, μετά την χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου) και σαν μία εναλλακτική μέθοδος θεραπείας στην νόσο Graves (διάχυτη τοξική βρογχοκήλη).
Η δράση του ραδιενεργού ιωδίου στις περιπτώσεις αυτές οφείλεται στην εκλεκτική καθήλωση του ραδιοφαρμάκου (Ι-131) στον θυρεοειδικό ιστό, που καταστρέφεται λόγω της ακτινοβολίας που εκπέμπει το ραδιενεργό ιώδιο.
H νόσος Graves είναι η συνηθέστερη αιτία υπερθυρεοειδισμού και είναι νόσος αυτοάνοσης αιτιολογίας. Όπως είναι γνωστό, η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια (παλαιότερα γνωστή ως εξόφθαλμος) αποτελεί μία πιθανή κλινική εκδήλωση στην νόσο Graves.
Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι επίσης αυτοάνοση νόσος που προσβάλλει τους ιστούς των οφθαλμικών κόγχων και κυρίως τους οφθαλμοκινητικούς μύες και τον οπισθοβολβικό θυρεοειδικό ιστό.
Το βασικό αυτοαντιγόνο που εμπλέκεται στην νόσο είναι ο υποδοχέας της TSH (TSHR, TSH Receptor) που εκφράζεται τόσο στον θυρεοειδή όσο και στους ινοβλάστες των ιστών του οφθαλμικού κόγχου.
Νόσος Graves – Ραδιενεργό ιώδιο και θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια
Συσχέτιση ραδιενεργού ιωδίου και θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας
Το ραδιενεργό ιώδιο όταν χρησιμοποιείται στη θεραπεία της νόσου Graves μπορεί να επιδεινώσει ή ακόμη και να προκαλέσει την εμφάνιση θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους ασθενείς με ενεργό ή πρόσφατη θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια.
Πιθανός μηχανισμός αυτής της δράσης του ραδιενεργού ιωδίου είναι η μαζική καταστροφή του θυρεοειδικού ιστού από την ακτινοβολία που εκπέμπεται. Σαν αποτέλεσμα, εκλύεται μαζικά μεγάλη ποσότητα θυρεοειδικών αντιγόνων που διεγείρουν την απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος, επιδεινώνοντας την φλεγμονώδη αντίδραση εντός των οφθαλμικών κόγχων.
Η επιδείνωση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας είναι περισσότερο πιθανή στις εξής περιπτώσεις:
- Ενεργός θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια μέσης ή μεγάλης βαρύτητας πριν την θεραπεία
- Υψηλά επίπεδα αντισωμάτων έναντι του υποδοχέα της TSH (TSH receptor antibody, TRAb)
- Κάπνισμα (ισχυρός ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου)
- Βαρύς ή παρατεταμένος υποθυρεοειδισμός μετά την θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο
Πόσο συχνά επιδεινώνεται η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια μετά τη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο?
Με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, επιδείνωση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας αναμένεται σε ποσοστό 10 – 20 % των ασθενών μετά από τη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η επιδείνωση αυτή είναι ήπια.
Εντούτοις σε ένα μικρό ποσοστό (περίπου 5 %) η επιδείνωση αυτή μπορεί να είναι σημαντική.
Συγκριτικά με τις άλλες μεθόδους θεραπείας της νόσου Graves (αντιθυρεοειδικά φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση [θυρεοειδεκτομή]), η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο συνοδεύεται από μεγαλύτερη πιθανότητα επιβάρυνσης της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας.
Μέτρα πρόληψης
Αναγνώριση ασθενών υψηλού κινδύνου
Το πρώτο βήμα για την πρόληψη της εμφάνισης ή της επιδείνωσης της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας μετά από θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο είναι η αναγνώριση των ασθενών υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση αυτής της επιπλοκής.
Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να γίνεται:
- Έλεγχος του ασθενούς για σημεία ενδεικτικά θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας, όπως εξόφθαλμος, διπλωπία, ερυθρότητα τοπικά, οίδημα κλπ.
- Μέτρηση TRAb
- Έλεγχος για το εάν καπνίζει ή όχι ο ασθενής
Προφυλακτική χορήγηση γλυκοκορτικοειδών
Συνήθως χορηγείται από το στόμα πρεδνιζόνη σε δόσεις 0.3 – 0.5 mg/kg/ημέρα, αρχίζοντας 1 – 3 ημέρες μετά την θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο. Η δόση της πρεδνιζόνης συνεχίζεται και μειώνεται προοδευτικά μέχρι πλήρους διακοπής μέσα στο επόμενο τρίμηνο.
Σε ασθενείς χαμηλού κινδύνου για την εμφάνιση ή την επιδείνωση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας μπορεί να χορηγηθούν μικρότερες δόσεις ή για μικρότερο χρονικό διάστημα (6 εβδομάδων).
Πέραν των ανωτέρω θα πρέπει:
- Να διακόπτεται το κάπνισμα (για τους καπνιστές)
- Να αποφεύγεται ο υποθυρεοειδισμός μετά την θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο με την χορήγηση επαρκούς δόσης λεβοθυροξίνης (η δόση εξατομικεύεται). Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η αύξηση των επιπέδων TSH και η διέγερση των TRAb.
Πότε θα πρέπει να αποφεύγεται η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο σε ασθενείς με νόσο Graves και θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια?
Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο θα πρέπει να αποφεύγεται σε ασθενείς με ήδη υπάρχουσα μέτριας ή μεγάλης βαρύτητας θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια και ιδιαίτερα όταν απειλείται η όραση (π.χ. όταν συνυπάρχει νευροπάθεια του οπτικού νεύρου).
Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να επιλέγεται η χειρουργική αντιμετώπιση (θυρεοειδεκτομή) ή η θεραπεία με αντιθυρεοειδικά φάρμακα.
ΜΑΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας (https://www.gsakorafas.gr)
Διαβάστε τα άρθρα μας στο blog μας (https://gsakorafas.gr/blog/)
Ενημερωθείτε πρακτικά και υπεύθυνα στην ιστοσελίδα μας:
Για τις παθήσεις θυρεοειδούς
Για τις παθήσεις παραθυρεοειδών
Τι είναι ο χειρουργός θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών?
Τι σημασία έχει η εμπειρία του χειρουργού στην αντιμετώπιση των παθήσεων θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών?
ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΙΤΕ
ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ-Παπαδιαμαντοπούλου 20 (Ιλίσια)
ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ – Άντερσεν 5 (Νέο Ψυχικό)
ΜΗΤΕΡΑ- Ερυθρού Σταυρού 5 (Μαρούσι)
ΤΗΛ. 2107487318 & 6977068223
email: georgesakorafas@yahoo.com
νόσος Graves νόσος Graves νόσος Graves νόσος Graves νόσος Graves νόσος Graves νόσος Graves νόσος Graves νόσος Graves
