Θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό
Εισαγωγή
Η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό είναι μία όχι σπάνια πάθηση του θυρεοειδούς. Προσβάλλει το 5 % περίπου των γυναικών στον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό. Μεγαλύτερο κίνδυνο για να εμφανιστεί η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό διατρέχουν οι γυναίκες με ήδη προϋπάρχουσα πάθηση του θυρεοειδούς και οι γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.
Η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση είτε υπερθυρεοειδισμού (που χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα) είτε αντίθετα υποθυρεοειδισμού (που χαρακτηρίζεται από ελαττωμένα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα). Συνηθέστατα προηγείται ο υπερθυρεοειδισμός και ακολουθεί ο υποθυρεοειδισμός.
Ποιες γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα;
Η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό παρατηρείται συχνότερα σε γυναίκες:
- Mε προϋπάρχουσα πάθηση του θυρεοειδούς
- Με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1
- Με οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδοπάθειας
- Με παρουσία αντιμικροσωμιακών αντισωμάτων (αντισώματα έναντι της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης)
Πού οφείλεται;
Η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό οφείλεται στη δράση αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων, τα οποία ‘προσβάλλουν’ τον θυρεοειδή. Σαν αποτέλεσμα της προσβολής αυτής εμφανίζεται η φλεγμονή του θυρεοειδούς (θυρεοειδίτιδα).
Δεν είναι γνωστό γιατί τα αντισώματα αυτά προσβάλλουν τον θυρεοειδή.
Φαίνεται ότι οι γυναίκες που παρουσιάζουν την θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό παρουσιάζουν κάποια υποκείμενη αυτοάνοση πάθηση θυρεοειδούς, χωρίς συμπτώματα (ασυμπτωματική).
Πώς εκδηλώνεται;
Αρχική (πρώτη) φάση
Όταν εμφανίζεται η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό, στην αρχική της φάση, δεν υπάρχουν κάποια συμπτώματα. Η αρχική αυτή φάση διαρκεί από έναν έως έξι μήνες μετά τον τοκετό. Αν – παρά ταύτα- υπάρχουν συμπτώματα σε αυτή τη φάση, η γυναίκα μπορεί να παρουσιάσει τις παρακάτω εκδηλώσεις (που χαρακτηρίζουν τον υπερθυρεοειδισμό):
- Απώλεια βάρους
- Άγχος, διέγερση, ανησυχία
- Αίσθημα θερμότητας
- Ταχυκαρδία
- Τριχόπτωση
- Απώλεια βάρους παρά την αυξημένη όρεξη κλπ.
Δεύτερη φάση
Συχνά απουσιάζουν οι παραπάνω εκδηλώσεις της πρώτης φάσης (φάση υπερθυρεοειδισμού) και οι γυναίκες με θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό παρουσιάζουν τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν τη δεύτερη φάση (συμπτώματα υποθυρεοειδισμού).
Η δεύτερη αυτή φάση (υποθυρεοειδισμός) εμφανίζεται συνήθως 4 – 8 μήνες μετά τον τοκετό. Μπορεί να διαρκέσει μέχρι και ένα χρόνο και στη συνέχεια υποχωρεί αυτόματα. Παρά ταύτα, ένα μικρό ποσοστό των γυναικών που έχουν εμφανίσει θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό θα συνεχίσει να παρουσιάζει υποθυρεοειδισμό στη συνέχεια για όλη τους τη ζωή.
Ενδεικτικά αναφέρονται κάποια χαρακτηριστικά συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού, που μπορεί να παρατηρηθούν στη δεύτερη φάση:
- Αύξηση βάρους
- Αίσθημα κόπωσης
- Υπνηλία
- Κατάθλιψη
- Ξηροδερμία
- Δυσκοιλιότητα
- Μυαλγίες
- Δυσανεξία στο κρύο κλπ.
Σε περίπτωση που η γυναίκα εμφανίσει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να επισκεφθεί τον γιατρό της, προκειμένου να υποβληθεί στον κατάλληλο έλεγχο.
Πώς διαγιγνώσκεται;
Η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό διαγιγνώσκεται εύκολα με βάση τα ευρήματα από την εξέταση της ασθενούς (συμπτώματα, κλινική εξέταση) και τις κατάλληλες εξετάσεις αίματος (μέτρηση θυρεοειδικών ορμονών και αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων).
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό αντιμετωπίζεται ανάλογα με την βαρύτητα (ένταση) των συμπτωμάτων.
Οι γυναίκες με ήπια συμπτώματα συνήθως τίθενται υπό παρακολούθηση, χωρίς να χρειαστεί κάποια φαρμακευτική αγωγή, εκτός και αν παρατηρηθεί επιδείνωση των συμπτωμάτων
Οι γυναίκες που παρουσιάζουν έντονα συμπτώματα θα πρέπει να υποβάλλονται στην κατάλληλη αγωγή. Ανάλογα με την φάση στην οποία βρίσκεται η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό (φάση υπερθυρεοειδισμού ή φάση υποθυρεοειδισμού) η αντιμετώπιση αυτή περιλαμβάνει την χορήγηση της αντίστοιχης φαρμακευτικής αγωγής (π.χ. β-αναστολείς στην πρώτη περίπτωση και θυρεοειδικές ορμόνες στη δεύτερη).
Πώς εξελίσσεται;
Στις περισσότερες περιπτώσεις η φλεγμονή του θυρεοειδούς σταδιακά υποχωρεί αυτόματα. Έτσι, στην πλειοψηφία των γυναικών, η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό είναι μία αυτό-ιώμενη νόσος (υφίεται αφ’ εαυτής).
Είναι σημαντικό – όσο διαρκεί η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό – να γίνεται περιοδικά έλεγχος των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα. Σταδιακά, και όταν αρχίσει να υποχωρεί η φλεγμονή (θυρεοειδίτιδα) αρχίζει και η σταδιακή ελάττωση της φαρμακευτικής αγωγής, μέχρις ότου διακοπεί εντελώς.
Η εξέλιξη αυτή (αυτόματη ίαση) παρατηρείται σε ποσοστό 80 – 90 % των γυναικών με θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό. Στο υπόλοιπο 10 – 20 % θα χρειαστεί συνέχιση της φαρμακευτικής αγωγής δια βίου, καθώς ο υποθυρεοειδισμός που χαρακτηρίζει την θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό δεν υποχωρεί. Η αγωγή αυτή συνίσταται στη χορήγηση θυρεοειδικών ορμονών. Η εξέλιξη αυτή είναι πιθανότερη σε γυναίκες με αντιθυρεοειδικά αντισώματα στο αίμα τους.
