Θυρεοειδής και παχυσαρκία – Εισαγωγή

Θυρεοειδής και παχυσαρκία. Αφότου η παχυσαρκία είναι πλέον μία επιδημική νόσος, προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ερευνητών σαν ένα σημαντικό πρόβλημα για την δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο. Και αυτό γιατί – όπως είναι γνωστό – η παχυσαρκία συνδυάζεται με αρκετές σοβαρές και δυνητικά θανατηφόρες παθήσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, οι καρδιαγγειακές νόσοι και ο καρκίνος. Θυρεοειδής και παχυσαρκία είναι δύο συνήθεις καταστάσεις που μεταξύ τους φαίνεται ότι υπάρχουν διάφορες σχέσεις. Πώς μπορεί να συνδέεται Θυρεοειδής και παχυσαρκία ?

Θυρεοειδής και παχυσαρκία – ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ

Είναι γνωστό ότι η αύξηση του σωματικού βάρους αποτελεί συνήθη κλινική εκδήλωση του υποθυρεοειδισμού. Η αύξηση του σωματικού βάρους θεωρείται ότι είναι αποτέλεσμα μεταβολής (επιβράδυνσης) του μεταβολισμού αλλά και διαταραχής της όρεξης. Και αυτό, σε αντίθεση με τον υπερθυρεοειδισμό, όπου παρατηρείται κλασικά μείωση του σωματικού βάρους, και μάλιστα παρά την αυξημένη όρεξη του ασθενούς.

Από την άλλη, υπάρχουν αρκετά βιβλιογραφικά δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία και η ίδια η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει αντιστρόφως υποθυρεοειδισμό (τόσο υποκλινικό, όσο και κλινικό). Έχει μάλιστα υπολογιστεί στις μελέτες αυτές ότι η παχυσαρκία συνοδεύεται από σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης υποθυρεοειδισμού σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

Γνωρίζουμε σήμερα ότι η παχυσαρκία αποτελεί μία χρόνια ήπια φλεγμονώδη διεργασία. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο υποθυρεοειδισμός στους παχύσαρκους ασθενείς μπορεί να εμφανιστεί σαν αποτέλεσμα αυξημένης παραγωγής διαφόρων κυτοκινών και μεσολαβητικών της φλεγμονής ουσιών, που παρεμβαίνουν και διαταράσσουν τη φυσιολογική διαδικασία βιοσύνθεσης των θυρεοειδικών ορμονών. Οι ουσίες αυτές προκαλούν επίσης αγγειοδιαστολή και αυξημένη διαπερατότητα των αγγείων στο θυρεοειδή, προκαλώντας μορφολογικές αλλοιώσεις και λειτουργικές διαταραχές στον αδένα.

Έτσι λοιπόν η παχυσαρκία μπορεί να αποτελεί τυπική κλινική εκδήλωση του υποθυρεοειδισμού, αλλά και η ίδια η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση υποθυρεοειδισμού.

Θυρεοειδής και παχυσαρκία – ΑΥΤΟΑΝΟΣΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

Γνωρίζουμε σήμερα ότι πολλές αυτοάνοσες παθήσεις προκαλούνται τόσο από γενετικούς παράγοντες όσο και σε διάφορες διαταραχές της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος. Η παχυσαρκία σχετίζεται με αρκετές αυτοάνοσες παθήσεις, όπως:

Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1
Πολλαπλή σκλήρυνση
Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Ψωριασική αρθρίτιδα

Οι μηχανισμοί με τους οποίους σχετίζεται η παχυσαρκία με τις αυτοάνοσες παθήσεις παραμένουν εν πολλοίς άγνωστοι. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι λιποκίνες –που παράγονται από τον λιπώδη ιστό- μπορεί να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις άνοσες παθήσεις.

Στην ομάδα των λιποκινών ανήκουν η λεπτίνη και η ιντερλευκίνη-6, που μπορεί να πυροδοτήσουν άνοσες και φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Ο λιπώδης ιστός έχει μεγάλη σημασία για τη σωστή διατήρηση της καλής λειτουργίας του ανοσοποιητικού στον ανθρώπινο οργανισμό.

Φαίνεται ότι η διαταραχή της παραγωγής των λιποκινών στους παχύσαρκους ασθενείς ευθύνεται για την εμφάνιση αυτοάνοσων παθήσεων του θυρεοειδούς στην ομάδα αυτή των ασθενών.

Στους παχύσαρκους ασθενείς παρατηρείται αυξημένη κατά 91 % πιθανότητα εμφάνισης χρόνιας λεμφοκυτταρικής θυρεοειδίτιδας (θυρεοειδίτιδα Hashimoto). Δεν φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση της παχυσαρκίας με την νόσο Graves (διάχυτη τοξική βρογχοκήλη).

Θυρεοειδής και παχυσαρκία – ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

Είναι γνωστό ότι η παχυσαρκία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου, όπως μαστού, ωοθηκών, παχέος εντέρου κλπ. Υπάρχουν στη βιβλιογραφία αναφορές ότι η παχυσαρκία σχετίζεται επίσης με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου θυρεοειδούς. Η ίδια θετική συσχέτιση με τον καρκίνο θυρεοειδούς βρέθηκε και για το ποσοστό λίπους στο σώμα. Μάλιστα σε κάποιες από τις μελέτες αυτές ο αυξημένος αυτός κίνδυνος φαίνεται να αφορά τις γυναίκες και όχι τους άνδρες.

Παρά ταύτα, η συσχέτιση της παχυσαρκίας με τον καρκίνο θυρεοειδούς παραμένει αμφιλεγόμενη.

Πιθανοί μηχανισμοί με τους οποίους η παχυσαρκία μπορεί να ευθύνεται για την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου θυροειδούς είναι:

Η παραγωγή κυτοκινών και μεσολαβητικών της φλεγμονής ουσιών στον οργανισμό των παχύσαρκων ασθενών (η παχυσαρκία θεωρείται σαν χρόνια ήπια φλεγμονώδης νόσος). Οι ουσίες αυτές έχουν καρκινογόνο δράση και διευκολύνουν την ανάπτυξη και την επέκταση των όγκων
Αυξημένα επίπεδα θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) στους παχύσαρκους ασθενείς. Τα αυξημένα αυτά επίπεδα θεωρούνται από μόνα τους παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου θυρεοειδούς, ασχέτως ηλικίας και φύλου.

Θυρεοειδής και παχυσαρκία – ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΣΕ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

Η παράγραφος αυτή προστέθηκε στο άρθρο για να περιγραφούν οι σημαντικές τεχνικές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει ο χειρουργός στη θυρεοειδεκτομή στους παχύσαρκους ασθενείς. Είναι ένα άλλο ‘σημείο’ όπου συναντώνται Θυρεοειδής και παχυσαρκία

Η παχυσαρκία είναι γενικά ‘εχθρός’ του χειρουργού καθότι δυσχεραίνει τεχνικά αρκετά πολλές επεμβάσεις. Το ίδιο ισχύει για τις επεμβάσεις θυρεοειδούς (θυρεοειδεκτομή). Συχνά οι παχύσαρκοι ασθενείς έχουν και βραχύ ή εξαιρετικά βραχύ τράχηλο. Έχουμε χειρουργήσει αρκετούς παχύσαρκους ασθενείς στους οποίους ο τράχηλος μπορεί να είναι πρακτικά ανύπαρκτος και η κεφαλή να συνέχεται σχεδόν με το θώρακα.

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι το χειρουργικό πεδίο (δηλαδή ο διαθέσιμος ανατομικός χώρος) στους ασθενείς αυτούς είναι εξαιρετικά περιορισμένος, δυσκολεύοντας αρκετά την χειρουργική επέμβαση.

Το πρόβλημα καθίσταται ακόμη μεγαλύτερο όταν – για λόγους που σχετίζονται με την πάθηση του θυρεοειδούς αυτή καθ’ αυτή – η θυρεοειδεκτομή είναι ούτως ή άλλως δυσχερής. Για παράδειγμα, ακόμη και σε έναν ασθενή με ΄φιλική’ ανατομική κατασκευή (φυσιολογική σωματικό βάρος ή αδύνατος, και όχι βραχύ τράχηλο) μία βαθιά καταδυόμενη βρογχοκήλη είναι δύσκολη ούτως ή άλλως. Η δυσκολία αυτή πολλαπλασιάζεται εκθετικά αν η επέμβαση αυτή χρειαστεί να γίνει σε έναν παχύσαρκο ασθενή.